Meningsverschillen zijn normaal. Normaal is ook er met elkaar over te discussiëren, hetzij in parlementen, kranten, andere media, in het café, op kantoor of aan de keukentafel.
Maar onlangs schijnt dit soort discussie uit de mode geraakt te zijn. Men praat steeds minder met – en steeds meer over elkaar. Men verkondigt zijn eigen standpunt aan gelijkgezinden, vormt zogenaamde bubbels en heeft maar al te vaak het meeste plezier in het elkaar overtreffen en in het polariseren. Natuurlijk zijn er ook krachten die oproepen tot matiging en dialoog, maar ze schijnen steeds minder gehoor te vinden. Waar ligt dat aan?
Iedere tijd heeft zijn eigen kwaliteiten, problemen, kansen en opdrachten. Westerse astrologen beschouwen de plaats van zon en planeten ten opzichte van elkaar en trekken daar hun conclusies uit. Maar er is ook een andere manier van kijken, die haar oorsprong vindt in het oude China: hierbij worden de acht trigrammen van het Chinese kompas (Ba Gua) gebruikt en daaruit worden negen opeenvolgende tijdscycli afgeleid die zich steeds herhalen. Iedere cyclus duurt twintig jaar. Deze negen cycli berusten op de acht hemelrichtingen en het midden. Daarbij spiegelen de hemelrichtingen zich onder andere in de loop van de zon (tijden van de dag) en in de loop van het jaar (jaargetijden, zaaien en oogsten). Bovendien worden ze nog gezien als familieleden, elementen, lichaamsdelen en gemoedstoestanden. Ook de individuele Yin- en Yang-strepen van de trigrammen worden geïnterpreteerd. Laten we in dit licht de jongste geschiedenis beschouwen.
De cyclus Qian
De cyclus Qian duurde bijvoorbeeld van 1964 tot 1984. Qian is van de hemel, van het noordwesten, van de vader, van het element metaal. Het trigram bestaat uit drie “sterke” yang-strepen en betekent daarom de vader, macht, ondersteuning, maar ook autoriteit. Deze tijd was het hoogtepunt van de Koude Oorlog, waarbij de wereld opgedeeld was in de interesse- en alliantiesferen van twee grootmachten (!) Dat is het dominerende thema van Qian. Het gaat om macht en autoriteit, maar ook om autoriteitsverlies. Niet voor niets vallen de jaren zestig tot tachtig binnen deze tijd: oude autoriteiten werden ter discussie gesteld en aangepakt – vrijheid (van bemoeizucht), gelijkheid (vrouwenbeweging – als bevrijding van het patriarchaat) en vrije liefde (bevrijding van een als benauwend ervaren, ouderwetse “vaderlijke” moraal) werden de heersende thema’s. De angst voor een derde wereldoorlog en het afwijzen van de atoomwapenwedloop brachten een sterke vredesbeweging op de been. Ook dit is een aangaan van de discussie met het element Qian, metaal, dat zowel een beheersende macht als een wapen kan representeren.
De cyclus Dui
De jaren 1984-2004 brachten al snel een scherpe verandering. Zij stonden onder het teken Dui, van de zee, het westen, de jongste dochter, de vrolijkheid, het gesprek, de communicatie, en eveneens het element metaal. Het teken Dui bestaat, van onder af gezien uit twee “sterke” Yang-strepen en wordt van boven afgesloten met een “weke” onderbroken Yin-streep.
De Koude Oorlog eindigde, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie begonnen elkaar te naderen; een gegeven van deze “dooi” was de Duitse hereniging. Het Warschaupact en de Sovjetunie zelf brokkelden af, nadat duidelijk werd dat het bijeenhouden niet met geweld gehandhaafd kon worden. Openheid (glasnost) en communicatie traden op de voorgrond. De digitale communicatiemogelijkheden werden wereldwijd steeds belangrijker – de commerciële fase van internet begon in 1990; mobieltjes en smartphones openden mogelijkheden van communicatie die onafhankelijk waren van de plaats van zenders en ontvangers. Alle vernieuwingen van de communicatietechniek bij elkaar brachten de illusie van een onbeperkte toegang tot weten, als een altijd toegankelijk gezamenlijk bewustzijn – geen wonder dat we heden de gegevens opslaan in een cloud. Dat aan de zee het element metaal wordt toegekend mag aanvankelijk verwonderen. Maar de windstille zee is glad als een spiegel, en daarin weerspiegelt zich de hemel, het goddelijke. Uiteindelijk is de illusie van de onbeperkte communicatie en verbinding met alle mensen en alle vormen van weten een afspiegeling van een verlicht bewustzijn. De jaren 1984-2004 waren ook de tijd van een zich uitbreidend hedonisme, van partys en drugs. Dit allemaal in het teken van vrolijkheid, misschien ook als reactie op het wegvallen van de vroegere benauwenis en bedreiging.
De cyclus Gen
Bovenstaande fase werd in 2004 afgelost door de actuele cyclus Gen /Berg. De berg betekent het noordoosten, de jongste zoon, schouders en nek, terugtocht (op de berg), stilte, meditatie, ernst, maar ook stoerheid en starheid en heeft als element aarde. Gen bestaat, van onderaf gezien, uit twee “weke” yin-strepen en wordt van boven afgesloten met een “sterke” yang-streep. Daardoor kan de energie van dit trigram op twee complementaire wijzen geleefd worden. Men kan zich op de berg terugtrekken, zich afgrenzen en iedere verandering, ja iedere communicatie weigeren. Het beeld van de nek en de daarmee verbonden hardnekkigheid getuigen van hetzelfde. Het trigram Gen, met zijn yang-streep bovenaan, in het geestelijke gebied, kan ook zo gezien worden dat in het geestelijke een kracht en een helderheid ontstaat, die door ziel en lichaam moet worden omgezet. De beide onderste yin-strepen kunnen hier op meerdere wijze worden opgevat. Of ze zijn zwak, en kunnen niet op de impuls reageren (dan is er onbeweeglijkheid, een houding waarin men tegen beter weten in niet handelt) – of ze worden tot een buigzaam werktuig van de Geest en laten gebeuren wat zich “van boven af” aandient. Het aspect van het loslaten van al het oude behoort ook tot Gen – een uitdaging waar de mensheid zich nu voor gesteld ziet. Dan zou de toewending tot het geestelijke, dat door Gen wordt vertegenwoordigd, het begin zijn van een transformatie, waarbij ziel en lichaam het geestelijke, dat “in de stilte op de berg” werd verworven, volgen. Het is allebei mogelijk, het ligt aan ieder afzonderlijk, hoe hij of zij op de kwaliteit van de tijd reageert.
De cyclus Li
Tot 2024 hebben we te maken met Gen, dan begint de cyclus Li. Li is het vuur, het zuiden, de middelste dochter, roem, openbaring en erkenning, het oog. Het heeft het element vuur en wordt ook “het hechtende” genoemd. Het trigram Li bestaat boven en onder uit twee “sterke” yang-strepen, met in het midden een “weke” yin-streep. Vandaar ook het beeld van het oog. Hoe deze tijdkwaliteit zich precies zal uitdrukken, kan men vooraf niet bepalen. Een hoofdthema zal zijn het openleggen van alles wat zich “op de berg” heeft voorbereid. Is dat verstarring, of is het een omwending tot het geestelijke, dat wij toestaan om ons egoïsme en onze materiële gebondenheid te overwinnen.
Verwijzing:
[1] De Oostenrijkse musicus Falco zei: “Wie zich de jaren tachtig herinnert, die heeft ze niet beleefd.”
