Legenda odnosi się do Jerzego z Kapadocji, który urodził się w III wieku naszej ery. Przyszły święty, kanonizowany przez papieża Gelazjusza I w 494 roku, był synem zamożnej rzymskiej rodziny szlacheckiej wyznania chrześcijańskiego.
Choć istnieją różne wersje tej legendy, w skrócie można ją przedstawić następująco: Okrutny smok terroryzował miasto Silene, zabijając dzieci, młodzież i kobiety. Pewnego dnia smok zażądał oddania mu pięknej córki króla. Monarcha odrzucił tę prośbę i zaoferował cały swój dobytek w zamian za życie córki. W obliczu takiej propozycji oburzeni ludzie zażądali od króla wydania córki. Aby uspokoić swoich podwładnych, monarcha zgodził się oddać księżniczkę smokowi. Po pobłogosławieniu córki zostawił ją za murami jako ofiarę dla bestii. W tym momencie do bram miasta przybył Jerzy i zapytał młodą kobietę, dlaczego płacze. Świadomy zaistniałej sytuacji rycerz zaoferował księżniczce pomoc. Kiedy pojawił się smok, Jerzy, siedząc na białym koniu, wyciągnął miecz i stanął twarzą w twarz z bestią. Po zaciętej walce święty pokonał smoka.
Wiadomo, że legenda ta związana jest z różnymi zakonami rycerskimi, które brały udział w wyprawach krzyżowych oraz w obronie ludu chrześcijańskiego przed niewiernymi. Nawiązuje ona również do apokryficznych opowieści pełnych „ekstrawagancji i cudów przekraczających wszelką wiarygodność”, jak napisano w „Acta Sanctorum” („Dzieje świętych”), kompilacji różnych tradycji dotyczących świętych, sięgającej 643 roku.
Co ciekawe, mit, tak jak jest on obchodzony na ziemiach katalońskich, wiąże się ze świętem Róży (symbol duchowej zasady obecnej w człowieku) i Dniem Książki (symbol mądrości), wydarzeniem, którego patronem jest św. Jerzy (23 marca).
Legenda o św. Jerzym i smoku kryje w sobie wyraźnie ezoteryczne znaczenie, które postaramy się wyjaśnić. Przyjrzyjmy się najpierw symbolice smoka. Smok (od łacińskiego draco, które wywodzi się od greckiego drakon, „wąż”) obejmuje różne symbole, w zależności od danej kultury. Co ciekawe, w kulturze helleńskiej przedstawiany jest jako zwierzę strzegące skarbów: Ladon, smok o stu głowach, który strzegł złotych jabłek w ogrodzie Hesperyd; Fafnir, smok strzegący skarbu Nibelungów, w mitologii nordyckiej, którego krew uczyniła Zygfryda odpornym na wszelkie ciosy; wąż spokrewniony z mądrością (Kaduceusz, Uroboros…); w Indiach jest utożsamiany z Agni, wedyjskim bogiem ognia. Smoka wiąże się również z tym, co demoniczne, ze złem, zniszczeniem i bezbożnością (Lewiatan, Culebre…).
Widzimy więc, że smok jest jednym z mitologicznych zwierząt o największej symbolice. Ta symbolika staje się jasna, gdy zdamy sobie sprawę, że smok lub skrzydlaty wąż reprezentuje ogień wężowy, który biegnie przez nasz system mózgowo-rdzeniowy z jego siedmioma czakrami; stąd w wielu mitach przedstawiany jest z siedmioma głowami.
Powinniśmy wyjaśnić, że w rzeczywistości istnieją dwa rodzaje ogni wężowych i trzy źródła „kundalini”. Mówiąc o kundalini mamy na myśli niewidzialną energię reprezentowaną przez węża lub smoka, który śpi zwinięty w czakrze podstawy i którego przebudzenie pozwala na nabycie różnych mocy okultystycznych (jasnowidzenie itp.). „Kundalini” czakry podstawy jest energią tak potężną i niekontrolowaną, że może łatwo wymknąć się spod wszelkiej kontroli i stać się niszczycielską energią, zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym. Jest to niszczycielski smok, który pożera dzieci i młodych ludzi (tych, którzy są niedojrzali duchowo) i młode księżniczki (dusze). Rycerz (wtajemniczony), chroniony swoją zbroją, z mieczem w dłoni (symbol Ducha), musi stawić czoło tej potężnej sile i ją pokonać. Jak? Opisywanie tego procesu w szczegółach nieuchronnie doprowadziłoby nas do podania objaśnień, które można znaleźć gdzie indziej, więc ograniczymy się do podkreślenia, że doświadczony kandydat nigdy nie będzie starał się najpierw obudzić „kundalini” czakry podstawy, ale początkowo skupi swoje zainteresowanie na „kundalini” serca, a następnie na „kundalini” głowy. Dopiero gdy te dwie duchowe siły zostaną przebudzone, będzie on przygotowany do stawienia czoła „kundalini” czakry podstawy, której pokonanie przyniesie całkowitą przemianę jego istoty.
Możemy wnioskować, że walka św. Jerzego ze smokiem reprezentuje walkę, którą kandydat do procesu inicjacji musi stoczyć przeciwko wszelkim więzom i całej „karmie” nagromadzonej w jego mikrokosmicznym polu. Gdy smok zostanie zabity, jego krew (ogień wężowy odnowiony przez Ducha) obdarzy kandydata eliksirem nieśmiertelności.
