Welke wegwijzers zijn er op een spirituele weg? Waar kunnen we op vertrouwen, wat leidt ons? Welke rol speelt (overdraagbare) kennis voor jou op een spiritueel pad? Is het mogelijk dat niet-weten een belangrijke rol kan spelen? Wat verandert ons? – waren vragen die we aan pedagoog Alfred Kon stelden
De spirituele reis van mijn leven begon al in de adolescentie, voornamelijk in het ontdekken van mijn diepste motieven. Ik ontwikkelde een soort ‘oefenpad’, dat ik keer op keer bijstelde aan de hand van allerlei biografische onderzoekingen en transformaties. Zo kon ‘dat wat ik kon’ rijpen en kon ik me tenslotte richten op wat ik doen wilde voor de ‘volgende ronde’ – in een nieuw leven.
De eerste wegwijzer die je moet zien te vinden is een soort ‘lotsbestemming’. Wat wil ik eigenlijk echt en hoe onderscheid ik dat van wat alleen het verstand wil? Want daarmee zijn we toch als moderne tijdgenoten zowat getrouwd…
Ik begon op 16-jarige leeftijd met de zoektocht naar de oosterse wijsheidsbronnen: Lao Zi werd een zeer gewaardeerde metgezel en de oude Indiase cultuur voerde me – vooral door de Bhagavad Gita – tot de ’oorspronkelijke religie’ van mijn spirituele zoektocht door vele levens. Ook het onsterfelijkheidsmotief (in Phaidros–Phaidon) bij Plato was mij bijzonder vertrouwd.
Van de Oriënt tot Rudolf Steiner
Door Rudolf Steiner ontdekte ik toen ik volwassen werd dat het Westen zijn eigen spirituele pad heeft. Deze weg vind zijn inspiratie in het Rozenkruis, en aangezien Steiner methodisch zo sterk en nauwkeurig is, werden zijn werken voor mij de gidsen waarop ik kon terugvallen. Zijn ‘Christendom als mystiek feit’ en de Mysteriën van de oudheid, alsook zijn ‘Hoe verkrijgt men bewustzijn op hogere gebieden’ en zijn Filosofie van de vrijheid heb ik met veel enthousiasme doorgewerkt; in net zoveel dagen als er hoofdstukken in zitten. Ik had toen al de hele geschiedenis van de filosofie onder de knie, dus ik kon redelijk inschatten welke stappen Steiner zet.
In die zin is Steiner voor mij een wegwijzer geworden voor bewustwording. Het sterkte mijn vertrouwen om steeds weer open de resultaten van zijn uitgebreide onderzoekingen, die bij mijn bewustzijnsfasen passen, tegemoet te treden. Als moderne onderzoeker wist hij met name de diepe bedoelingen van Christiaan Rozenkruis bloot te leggen, waarmee hij tevens de betekenis van de oorspronkelijke, autonome zending van Christus voor de aarde verklaarde.
Zo kon ‘overgedragen kennis’ de gids op mijn spirituele reis door het leven worden, waarbij Steiner me altijd methodische grip gaf om dit om te zetten in zelfkennis en in een vanzelfsprekend weten.
Ik ontdekte al snel waar ik moest ‘bouwen’, waar ik op mijn weg mee aan de gang moest, waarmee ik bedoel: Wat staat mijn spirituele voortgang nu weer in de weg? Door het toepassen van zelfbeheersing en zieleloutering heb ik, parallel aan een zich ontwikkelend beschouwend leven, door de jaren heen een aantal stappen kunnen zetten.
In mijn 28-jarige carrière als leraar speciaal onderwijs stootte ik bijna dagelijks op uitzonderlijke situaties, waarin jonge mensen het moeilijk hadden om hun weg te vinden in het ‘normale leven’. Om daar mee om te gaan en hen te kunnen helpen moest ik steeds mentaal buitengewoon alert zijn en al mijn intuïtie inzetten, hetgeen vaak best uitputtend was, maar ook zeer bevredigend! Het was als een inwijdingsweg, waarop ik een onbaatzuchtige compassie heb mogen ontwikkelen.
Een orgaan voor innerlijke kennis
Zo ontstaat in een mens een orgaan ‘voor wat nodig is’ – een innerlijk weten, een stem van het hart, die je met vallen en opstaan steeds beter leert volgen. Dit verandert in een kennis van het lot, die af en toe ook deuren opent naar vorige levens, hetgeen ik heb leren integreren in mijn huidige taken, of waarmee ik nog bezig ben. Zo voel ik me steeds meer betrokken bij een ontwikkelingsproces dat altijd nieuwe verrassingen biedt – een levensweg van een individualiteit, voortdurend op weg naar het grote oerbeeld van een in Christus geïntegreerde Ik-Ben, waarin ik wandel.
Om je daarvan bewust te worden is een zeker besef van ‘onwetend zijn’ basisvoorwaarde – zoals dat in het begin van de moderne tijd voor het eerst werd geformuleerd door Nikolaus von Kues. Het realiseren van dit volledige neutraliseren van je alledaagse verstandsbewustzijn om tot schouwen te komen, kan gezien worden als de hoge kunst van de Rozenkruisbroeders.
Dus mijn leidende sterren zijn zowel concreet spiritueel als aards. Zij sporen mij voortdurend aan tot transformatie, om te komen tot het dienen van de mensheid.
Bedankt voor je vragen – ze boden mij de kans mijn zeventigjarige levensweg in het kort te overzien.
G. Alfred Kon (Arnhem Nederland, 1950) studeerde filosofie en theologie in Amsterdam en Stuttgart, evenals curatief onderwijs in Eckwälden.
28 jaar lang was hij verantwoordelijk voor kinderen en jongeren die psychische zorg nodig hadden in het ‘Haus Sonne’ in Walsheim, Saarland: als groepsvader, middelbare schoolleraar en instructeur voor curatieve opvoeders.
Van 2003-2015 leidde hij de ‘Gaspard-praktijk’ voor levensbegeleiding en volwasseneneducatie, met artistieke therapie en cursuswerk en geavanceerde trainingen in diagnostiek. Daarnaast is hij gastdocent, docent en auteur in kunst- en cultuurgeschiedenis, antroposofie en (curatief) onderwijs in binnen- en buitenland. Alfred Kon woont sinds 2016 in Lebrade, Sleeswijk-Holstein en leidt kunstatelier ‘Brighid’.
