Rozwój duchowy duszy ludu celtyckiego – część 15
PODCAST
Wiersze Osjana rozsławił James Macpherson[1], który w XVIII wieku stworzył swój epos w języku gaelickim. Istnieją jednak wątpliwości, czy wiersze te faktycznie są – przekazywanymi początkowo ustnie, a następnie spisanymi – dziełami Osjana, czy też Europa poznała Celtów dzięki talentowi poetyckiemu Macphersona. Wiersze, które Macpherson rozpowszechnił w świecie, cieszyły się w jego czasach ogromną popularnością; zdobyły uznanie Goethego i Herdera i wywarły ogromny wpływ na niemiecki romantyzm. Wiersze te chwalono i porównywano nawet do twórczości Homera. Znał je także Napoleon Bonaparte i zlecił malarzowi Jean Auguste Dominique Ingresowi namalowanie obrazu „Sen Osjana”.
Książka Lady Augusty Gregory [2], kobiety, która jako pierwsza spisała wielkie irlandzkie legendy w popularnym zbiorze, opisuje wspaniałą historię matki Osjana.
Historia pięknej łani
Podczas polowania ojciec Osjana, Fionn von Finn z klanu Fianna [3] z Erin w Irlandii, spotkał łanię, która wieczorami zmieniała się w piękną kobietę. Kobieta ta odrzuciła swojego kochanka, Mrocznego Druida, który w akcie zemsty zamienił ją w jelenia. Sługa zlitował się nad nią i poradził jej, aby dołączyła do kręgu Fianna, dzięki czemu Mroczny Druid straci nad nią władzę.
Należy tu wyjaśnić, dlaczego Mroczny Druid stracił swoją moc, gdy łania dołączyła do klanu Fianna.
Kiedy ktoś chciał stać się członkiem tego klanu, musiał przejść inicjację. Ten irlandzki klan tworzyli służący królowi wojownicy i myśliwi. Słowo „fianna” oznacza „bez ziemi” i jest pojęciem uniwersalnym, które przez wieki stosowano w odniesieniu do uczniów szkół misteryjnych.
Człowiek „bez ziemi” był tym, który zerwał ze swoją rodziną, z klanem, w którym się urodził, aby dobrowolnie dołączyć do klanu Fianna.
Więź łącząca członków klanu Fianna miała charakter duchowy. Bractwo to posiadało moc większą niż Mroczny Druid, dlatego łanię skierowano właśnie tam.
Kiedy łania dołączyła do Fianny, stała się piękną kobietą, którą była kiedyś. Finn obdarzył ją swoją miłością, rezygnując nawet z polowań i pojął ją za żonę.
Pewnego dnia pod nieobecność Finna, jego żona zniknęła. Finn szukał jej przez siedem lat, lecz już nigdy więcej nie było mu dane zobaczyć ukochanej żony. Pewnego dnia w lesie jego psy wytropiły nagiego młodego chłopca. Chłopiec nie mówił, był bardzo piękny i Finn rozpoznał w nim rysy swojej żony. Zabrał chłopca ze sobą, a gdy ten odzyskał mowę, opowiedział interesującą historię. Został wychowany przez łanię, którą bardzo kochał. Czasami odwiedzał ich jakiś mężczyzna, który rozmawiał z łanią, lecz ona zawsze trzymała się od niego z daleka. Pewnego dnia mężczyzna wpadł we wściekłość i pobił ją leszczynową laską, zmuszając ją do pójścia za nim. Chłopiec chciał iść z łanią, ale nie mógł się poruszyć. Łania patrzyła na niego ze łzami smutku w oczach. Chłopiec został sam w lesie, wyjąc ze złości i frustracji, aż stracił przytomność. Leżał nieprzytomny do czas aż znalazły go psy Finna. Wtedy się przebudził.
Finn nazwał chłopca Osjanem. Imię Osjan lub Oisin tłumaczy się jako „mały jeleń”, „jelonek” i jest odpowiednie dla chłopca, którego matka została zaczarowana w łanię. Osjan pisał piękne wiersze dla klanu Fianna, a później stał się doskonałym wojownikiem.
Poniższy wiersz pochodzi ze zbioru dzieł Osjana, które rozpowszechnił James Macpherson:
O ty, który wędrujesz w górze,
okrągły niczym tarcza moich ojców!
Skąd wzięły się twoje promienie, o Słońce?
Twoje wieczne światło!
Wyłaniasz się w swym zatrważającym pięknie;
gwiazdy skryły się na niebie;
Księżyc, zimny i blady,
zanurzył się w zachodniej fali;
lecz ty poruszasz się sam.
Któż może stać się towarzyszem Twojej drogi? [3]
Wiersze Osjana zostały opublikowane przez Towarzystwo Osjana w połowie XIX wieku i od tego czasu stały się niezwykle popularne. Dzięki nim Europejczycy mogli doświadczyć dawno zapomnianego świata wróżek, herosów, bogów i demonów. Podejrzewano, że historie te miały dawniej ogromne znaczenie. Zaczęto porównywać je z innymi mitologiami, lecz było to trudne, niemal niemożliwe.
W każdym razie stało się jasne, że mitologie powstały przed erą chrześcijańską i że głównych bohaterów tych historii musimy postrzegać jako awatarów lub ich bezpośrednich potomków, czyli jako bogów, którzy inkarnowali się w ludzkim ciele. Idea odrodzenia była drażliwym tematem dla pisarzy chrześcijańskich, co doprowadziło do wielkiego zamętu. Pisarze ci bowiem zmieniali dawne historie, dostosowując je często do idei nieba i piekła.
Mówi się, że Cuchulainn był awatarem Luga – boga Słońca. Irlandczycy nie mieli żadnego problemu z tym, że niektóre postacie pojawiały się raz jako ludzie, raz jako bogowie. Dla ludzi obdarzonych zdolnościami jasnowidzenia, historie te nie były niczym nadzwyczajnym.
_____________________
[1] James Macpherson, „The Works of Ossian” [Dzieła Osjana], 1765.
[2] Lady I.A. Gregory, „Gods and fighting men”, 1905 [Bogowie i wojownicy].
[3] James Macpherson, „The Poems of Ossian” [Wiersze Osjana”], 1773.
