Dla Arystotelesa „umysłowe formy istnieją w formach zmysłowych ” (De Anima, Księga Trzecia, rozdz. 8). To stwierdzenie można rozumieć w ten sposób, że zasadnicze formy (charakterystyczne dla rzeczywistości), nie mogą być „postrzegane” (ani rozumiane) „bezpośrednio”, lecz muszą być przekazywane „za pośrednictwem medium”. Takim medium jest zmysłowe wyobrażenie, dzięki któremu, zdaniem Arystotelesa, można znaleźć to, co zasadnicze.
W tej samej książce (Księga Trzecia, rozdz. V) czytamy, że istnieje „rozum, który staje się wszystkim” oraz drugi, „który tworzy wszystko„. Zatem, nawiązując do Arystotelesa, ludzki rozum byłby podwójny oraz byłby jedynie częścią „nieśmiertelnego i wiecznego” („nous„).
Filozof dodaje, że „nous nie myśli nigdy bez wyobrażenia” (De Anima, Księga Trzecia, rozdz. 7), co oznacza, że nous, dusza duchowa, posługuje się symbolicznymi ideami i dlatego potrzebuje symboli, tworząc „uniwersalne idee”.
Jeśli dokładnie się nad tym zastanowimy, ma to swoją logikę. Rzeczywistość transcendentalna (koncepcji uniwersalnych) jest sama w sobie nieuchwytna i można do niej dotrzeć jedynie przez „indukcję” (intuicję): „Indukcja polega na przechodzeniu od poszczególnych przypadków do ogółu” (Topiki, 105). Innymi słowy, definicje oraz koncepcje (oparte na wiedzy intelektualnej) grzeszą niedokładnością, ponieważ są skierowane do rozumu intelektualnego, podczas gdy symbol (skierowany do intuicji) spontanicznie wyjaśnia to, co niezrozumiałe (to, czego rozum jeszcze nie rozumie. To jest powód, dla którego od najodleglejszej starożytności symbol był używany dla przybliżania nauk duchowych, ponieważ część ciała mentalnego człowieka (zwykle jedyna rozwinięta część) jest związana z psychologiczno-kulturową podstawą iluzorycznych myśli, podczas gdy „czysta idea” lub „archetyp” wiąże się z nieśmiertelnym nous (Duszą zjednoczoną z Duchem).
Heksagram
Dzięki tym wyjaśnieniom łatwiej nam będzie zrozumieć symboliczne znaczenie geometrycznej figury znanej jako „heksagram”, „Gwiazda Dawida” czy „Pieczęć Salomona”, złożonej z dwóch odwróconych i nałożonych na siebie trójkątów równobocznych, które tworzą sześciokąt foremny, otoczony sześcioma mniejszymi równobocznymi i zbieżnymi trójkątami.
Regularny heksagram:
„Metatron” z 13 okręgami „Owocu Życia”. Gwiazda Dawida jest łatwa do zidentyfikowania w centralnej części tej struktury:
Gwiazda Dawida. Synagoga w Kafarnaum, Izrael, 3-4 wiek n.e.:
Jak każdy symbol, heksagram, w swej graficznej formie, zawiera wiele znaczeń. W swoim najbardziej oczywistym wyrazie reprezentuje połączenie pomiędzy tym, co niebiańskie, a tym, co ziemskie, tym, co boskie (makrokosmos), a jego odbiciem w stworzeniu: mikrokosmosem (dlatego dla narodu żydowskiego ten symbol przywołuje przymierze między istotą boską a Abrahamem). Na poziomie alchemicznym jest nam przedstawiany jako symbol ognia i wody. Na poziomie kabalistycznym trójkąt skierowany w górę symbolizuje „Istotę Najwyższą”, podczas gdy trójkąt z wierzchołkiem skierowanym w dół byłby ostatnią sefirotą, Malchut (Królestwo), ostatnim atrybutem w ramach kreacji, związanym z duszą oraz mocą wyrażania siebie, która absorbuje energię wyższych atrybutów oraz używa ich do zejścia i stworzenia wszystkiego.
Jeśli spojrzymy z innej perspektywy, nałożenie się trójkątów będzie symbolizować „istotę androgyniczną”, męsko-żeńską, istniejącą w doskonałej równowadze z boskością. W tym sensie (niewidzialne) centrum gwiazdy reprezentuje wewnętrzne (boskie) jądro uduchowionej ludzkiej istoty, od którego zewnętrzne wierzchołki otrzymują swoją siłę (reprezentowałoby ono zatem boską obecność w człowieku).
Materialna i duchowa trójca ludzkiej istoty
Po powyższych wyjaśnieniach, spróbujemy teraz zagłębić się w kolejny symboliczny aspekt Gwiazdy Dawida.
Wiemy, że zamanifestowany wszechświat jest liczbą i geometrią (taką naukową i ezoteryczną rzeczywistość można dostrzec po prostu obserwując otaczające nas struktury geometryczne: m.in. rozmaite formy kryształów i innych minerałów).
Istota ludzka także składa się z potrójnego materialnego ciała i podczas tego, co zwykle nazywamy „procesem duchowym”, musi rozwinąć nieśmiertelne potrójne ciało świetlne. Niezaprzeczalnie obie triady – materialna i duchowa – mają formy geometryczne, mniej lub bardziej subtelne. Nie jest jednak naszym zamiarem zajmować się tu nimi, lecz chcemy zwrócić uwagę jak Święta Symbolika nawiązuje do obu triad poprzez geometrię.
Duchowa triada lub górny trójkąt ludzkiej istoty składa się z trzech aspektów, które teozofia nazywa:
- Atman
- Buddhi
- Manas (wyższy umysł)
Niższa (materialna) triada lub niższy trójkąt ludzkiej istoty (osobowości) składa się z:
- ciała fizyczno-eterycznego (połączonego z trzema stanami energetycznymi: stałym, ciekłym, gazowym, oraz czterema stanami eterycznymi)
- ciała astralnego
- Manasa (niższego umysłu)
Duchowy rozwój człowieka zakłada i pociąga za sobą rozwój i zjednoczenie duchowej triady (górny trójkąt), a następnie jej połączenie z dolną triadą (dolny trójkąt), tworząc w ten sposób sześcioramienną gwiazdę (Gwiazdę Dawida).
Jesteśmy mniej lub bardziej świadomi tego, czym jest ciało fizyczne z jego eterycznym (życiowym) odpowiednikiem, z ciałem astralnym (ciałem, przez które człowiek wyraża swoje emocje i uczucia) i niższym ciałem mentalnym (ciałem, które pozwala nam rozumować, zasadą, która odróżnia człowieka od zwierzęcia).
Mniej znana jest duchowa triada, górny trójkąt. Można powiedzieć, że duchowa struktura człowieka jest wyrazem jego monadycznej zasady lub monadycznego jądra.
Jądro monadyczne, atom iskry ducha, czyli boska iskra, jest duchową zasadą pochodzącą z Ognia Absolutu, czyli „Przyczyny bez przyczyny”, z Ojca obecnego w każdym człowieku. W tym sensie jest to najczystsza esencja, wewnętrzny Bóg, z którym połączony jest każdy człowiek.
Możemy spojrzeć na monadyczne iskry jako na życie wydychane przez Logos lub myśli Absolutu, które rozprzestrzeniają się po całym wszechświecie, aby realizować boski plan.
Kiedy takie monadyczne iskry zostają stworzone, inkarnują w niższych królestwach (inwolucja), stopniowo przechodząc przez różne królestwa (mineralne, roślinne, zwierzęce, ludzkie), aż wcielone w istotę ludzką mogą podjąć drogę powrotną do boskich regionów, z których się wyłoniły (ewolucja). W trakcie tego ewolucyjnego procesu monadyczne jądro, czyli atom iskry ducha, absorbuje lub włącza w siebie esencję różnych królestw, dzięki czemu rozwija samoświadomość.
Wskazaliśmy, że monada lub jądro monadyczne, obecne w człowieku, jako środek wyrazu rozwija potrójną duchową strukturę, którą teozofia nazywa Atman-Buddhi-Manas.
Atman jest wyrazem czystego i wiecznego Ducha. Atman-Buddhi jest pierwszą osłoną Atmana, boską Duszą istoty ludzkiej, czystym rozumem lub rozumem intuicyjnym. To do człowieka należy „przebudzenie” i „ożywienie” Buddhi, aby uczynić z niego nośnik, który pozwoli mu uzyskać dostęp do prawdziwej Mądrości.
Wyższy Manas to istota ludzka jako odbicie uniwersalnego Umysłu, prawdziwego ciała mentalnego istoty ludzkiej, zasada „czująca” (to znaczy posiadająca wrażliwość i świadomość), prawdziwe Ego.
Manas jest w swej istocie podwójny. Wraz z niższymi zasadami: ciałem fizycznym, ciałem eterycznym lub życiowym i ciałem astralnym, tworzy śmiertelną osobowość istoty ludzkiej. Połączony z Buddhi tworzy Duszę Duchową (w przeciwieństwie do Kama-Manas, ludzkiej duszy pozbawionej ducha). Razem z Buddhi i Atmanem tworzą niezniszczalną wyższą triadę, a poprzez nią nieśmiertelne ciało czyli „duchowego człowieka”.
W ten sposób widzimy jak Święta Symbolika dostarcza przez wieki intuicyjnej wiedzy, której człowiek potrzebuje, aby stać się prawdziwym Manasem, prawdziwym Myślicielem.
