Siedmiokrotność pojawia się często, zwłaszcza w pismach religijnych, mitach i baśniach. Wskazuje ona na siedmiostopniowy bosko-duchowy porządek oddziaływań. Przejawia się on tutaj, na ziemi, na rozmaite sposoby, także w dawnych strukturach osadniczych Europy.
PODCAST
Dlaczego interesuje nas siedmiokrotność? Wielokrotnie dostrzegamy, jak silnie akcentuje się liczbę siedem. Często pojawia się ona w pismach religijnych, mitach i baśniach. Co się za tym kryje? Musi istnieć jakieś znaczenie tego zjawiska, które rzadko zostaje nam w pełni ujawnione. Kiedy przeczytałem artykuł The Seven Rays (autorstwa Helmuta Mende i Guntera Friedricha) w czasopiśmie LOGON, znalazłem w nim przykład głębszego wyjaśnienia. Tekst ten poruszył mnie, ponieważ sam posługuję się dwoma innymi siedmiostopniowymi systemami myślowymi, które znaczeniowo odpowiadają siedmiokrotnej strukturze promieni. Później trafiłem na artykuł Ursuli Korb, również w LOGONIE, o głębszym znaczeniu liczb, zatytułowany Liczby opowiadają historię życia.
Moje dwa inne systemy siedmiokrotne obejmują z jednej strony siedem rodzajów dzielnic, a z drugiej naukę o siedmiu czakrach. Na początku lat 70. pracowałem w komisji badawczej do spraw planowania urbanistycznego dla miasta Monachium, analizując centra 60 dawnych wsi na obszarze zurbanizowanym. Zauważyłem, że niektóre centra wsi, które szczególnie mnie pociągały, składały się z siedmiu różnych rodzajów dzielnic. Dziesięć lat później, kiedy zetknąłem się ze starożytnym systemem czakr Dalekiego Wschodu, uświadomiłem sobie, że owych siedem rodzajów ma związek ze światem duchowym.
Zasada siedmiu rodzajów dzielnic sięga średniowiecza. Wciąż charakteryzuje ona wiele dawnych miejscowości i bywa stosowana nawet dziś. Stosowano ją w sposób nieuświadomiony, ponieważ działania ukierunkowane przez „siódemkę” zazwyczaj powstają poza świadomością. Większość moich projektów architektonicznych nosi wyraźne znamiona siedmiokrotności. Dotyczy to również osiedla mieszkaniowego, w którym mieszkam z rodziną. Rodzaje dzielnic tworzą system złożony wyłącznie z obrazów symbolicznych. W ten sposób odpowiada on potrzebom duszy, która posługuje się myśleniem obrazowym.
Dochodzi do tego fakt, że moja żona pracuje jako terapeutka dźwiękiem, odwołując się do wspomnianej teorii czakr. Teoria ta może być stosowana w leczeniu chorób psychicznych i fizycznych. Czakry są eteryczno-dusznymi centrami energii w ludzkim ciele. Teoria czakr wywodzi się z Indii i liczy ponad 4000 lat. Niektórzy psychologowie uważają, że około 90 procent ludzkich zachowań pozostaje pod wpływem podświadomości, nie powinno nas więc dziwić, że kosmiczna siedmiokrotność znajduje odzwierciedlenie w rozmaitych zjawiskach ludzkiego życia.
Jedynka
Podczas wspomnianego wcześniej badania planów urbanistycznych zauważyłem, że stare centra wsi często budowano w pobliżu obszarów trudno dostępnych dla ludzi, takich jak wyspy, strome zbocza czy tereny podmokłe. Monachium leży nad Izarą, która pierwotnie miała naturalny bieg. Mówi się, że na początku istniały jedynie ścieżki, a Monachium powstało wraz z budową mostu nad tą nieprzebytą rzeką. Od mostu w kierunku zachodnim przez miasto prowadzi główny szlak handlowy.
Pierwszym obszarem rozwoju urbanistycznego jest zatem niemal nienaruszone miejsce założenia oraz dojście do niego – po ścieżce, po linii. Linia stanowi pierwszy wymiar geometryczny. Można też zauważyć, że cyfra jeden ma formę linii. Ta charakterystyczna postać linii pomaga przy analizie historycznych dokumentów kultury. Istniały bowiem fazy świadomości, w których dzieła sztuki rozkładano na linie. Również w architekturze linia odgrywała wówczas istotną rolę. Muzyka była jednogłosowa, prowadzona jedną linią melodyczną. Należy uwzględnić to w obrazie „Początek i ścieżka”.
„Ja” należy do Jedynki. Pierwsza faza życia odpowiada okresowi dzieciństwa. „Chcę być pierwszy”. „Chcę być zauważony”. Wiąże się to z określoną siłą myślenia oraz z pierwszą próbą realizacji zadania, które towarzyszy człowiekowi przez całe życie: „Poznaj samego siebie”. W tym miejscu pojawia się szczególna cecha Jedynki. Ma ona związek z Siódemką. Oznacza to, że względna elementarność Jedynki zostaje zrównoważona przez aspekt duszno-duchowy Siódemki. Jedynka charakteryzuje się pierwotnym zaufaniem, Siódemka zaś zaufaniem do wyższego świata. Tym opisem w istocie omówiłem już znaczenie pierwszej czakry.
Pierwsza czakra to czakra podstawy. Znajduje się w dolnej części miednicy i poprzez nogi jest połączona z ziemią. Obejmuje ona wolę życia, pogodę ducha, potrzebę bezpieczeństwa, poczucie realności i ugruntowanie, czyli połączenie z siłami ziemi. Ponieważ teoria czakr jest również systemem terapeutycznym, istotną rolę odgrywają tu także postawy nieprawidłowe. Można powiedzieć, że brak tych pozytywnych cech, ich nadmiar lub zachowania z nimi sprzeczne prowadzą do pogorszenia jakości życia.
Dwójka
Drugi rodzaj dzielnicy można opisać jako park krajobrazowy. Występuje on w dawnych wsiach na obszarach, które nie są wykorzystywane rolniczo. Obszary te mogą być od czasu do czasu zalewane. Często znajdują się nad wodą, przy drogach i na skraju lasów albo na obrzeżach wsi, a zazwyczaj mają wysoką wartość ekologiczną. Są one wykorzystywane społecznie do rytuałów, wypoczynku lub publicznych uroczystości. Oczywiście ludzie korzystają z nich również w celach prywatnych. W miastach do tego typu obszarów należą parki.
Dwójka wiąże się z drugim wymiarem geometrycznym, czyli z płaszczyzną. W okresach, w których Dwójka ma szczególne znaczenie, dzieła sztuki przechodzą od linii do płaszczyzny. Muzyka staje się szersza, bardziej polifoniczna, spokojniejsza. W literaturze pojawiają się mity i wyraźne zainteresowanie miłością. Płaszczyzna to długość pomnożona przez szerokość, a zatem wymiar relacji. Cyfra dwa była niegdyś zapisywana jak litera Z, co wskazuje na dwa bieguny.
Są one również charakterystyczne dla drugiej czakry, zwanej czakrą sakralną lub seksualną. Należy ona do okresu młodości. W tej fazie pojawia się zaangażowanie w wartości duchowe i cele życiowe. Dominuje radość życia i kreatywność. Rośnie zainteresowanie płcią przeciwną. Dwójka oznacza „Ty”, relację ze wszystkim. Jest to relacja między mężczyzną a kobietą, a także relacja z naturą, z otoczeniem zbudowanym przez człowieka, z kulturą oraz z wyższymi zasadami życia. Podobnie jak w przypadku Jedynki, istnieje tu powiązanie z wyższą, szóstą czakrą, czyli tzw. „trzecim okiem”.
Trójka
Trzeci rodzaj dzielnicy obejmuje obszary rolnicze i ogrodnicze. Chodzi o konkretne plony, których potrzebujemy do wyżywienia. Wszystkie plony są trójwymiarowe, a dzięki powiązaniu Trójki z Piątką, która odnosi się do budynków, forma trójwymiarowa zostaje po raz kolejny potwierdzona. W trzecim etapie życia człowieka, czyli w wieku dorosłym, zadaniem jest tworzenie konkretnych wartości, aby utrzymać rodzinę wraz z dziećmi.
Trójwymiarowość uwidacznia się w epokach historycznych, w których kultura i wszystkie jej media poszukują tego, co konkretne i uchwytne. W sztuce powstają piękne i dopracowane rzeźby, a malarstwo staje się trójwymiarowe i perspektywiczne. Muzyka rozwija się w kierunku większej obrazowości i ekspresyjności. Literatura dalej się rozwija, przybierając postać dramatów i librett operowych. W filozofii szczególne znaczenie zyskują władza i indywidualność. Kształt cyfry trzy ukazuje zaokrągloną plastyczność.
To prowadzi nas do trzeciej czakry, czakry splotu słonecznego. Znajduje się ona w okolicy brzucha. Mówimy tu o zdolności podejmowania decyzji, niezależności i samowzmocnieniu. Obejmuje ona również radość z pracy i sukcesu. Trójka charakteryzuje się jakością siły, a w aspekcie negatywnym, słabości.
Czwórka
Czwarty rodzaj dzielnicy stanowi centrum zespołu zabudowy. Należą do niego także drogi i inne place. Jest to miejsce, które wszystko ze sobą łączy. Poczucie wspólnoty pojawia się dopiero wtedy, gdy ściany placu są domknięte. Jest to istotna różnica w stosunku do współczesnego typu zabudowy, który składa się prawie wyłącznie z budynków wolnostojących, przez co efekt placu nie może zaistnieć. Relacje ukazują natomiast to, co wspólnotowe, sąsiedzkie oraz miłość między ludźmi. Pojawia się tu także skojarzenie z pokojem i uzdrowieniem. Na ogół nie doświadczamy czwartego wymiaru. Możemy jednak mówić o trzech wymiarach powiązanych ze sobą, co można postrzegać jako rodzaj całościowej realizacji na poziomie biologicznym.
W fazach indywidualnego życia dochodzimy w tym punkcie do starego człowieka, który, miejmy nadzieję, odznacza się szczególną mądrością. Starość wskazuje na kres. W kształcie cyfry cztery zawarta jest jednak również zapowiedź nowego początku. Cyfra cztery obejmuje krzyż. Oś pozioma symbolizuje to, co ziemskie, natomiast oś pionowa, oś kosmiczną. W średniowiecznym mieście z reguły występowały dwie osie: oś „pozioma” ze wschodu na zachód miała charakter gospodarczy, natomiast przy osi „pionowej” z południa na północ zlokalizowane były instytucje społeczne, duchowe i administracyjne.
W odniesieniu do czakr znajdujemy się na poziomie serca. Jest ono centralnym organem, który wszystko łączy i zasila energią. Cechy opisujące centrum miasta odnoszą się również do tej czakry. Chodzi tu o ciepło serca i harmonię.
Piątka
Piątka symbolizuje rzeczywiste budynki; ucieleśnia cztery strony świata i wymiar wysokości. Odnosi się do budownictwa gospodarnego, zrównoważonego, zdrowego, oraz do harmonijnych, zorientowanych na człowieka form. Każdy kształt ma również głębokie znaczenie psychologiczne. Uświadomienie sobie tego jest podstawowym zadaniem Piątki. Kto uwzględnia te znaczenia, może zaplanować dla siebie odpowiednie środowisko życia. W średniowieczu domy przylegały do siebie, co wyrażało bliskość ludzi. Dopiero w epoce nowożytnej pojawił się dom jednorodzinny, który stał się symbolem indywidualizmu. Mamy więc ponownie trzeci wymiar. W odniesieniu do czakr znajdujemy się na poziomie czakry gardła. Chodzi tu o uczenie się, urzeczywistnianie idei oraz dobrą, otwartą komunikację.
Szóstka
Szóstką nazywam ogród wewnętrzny. Podobnie jak w przypadku Dwójki chodzi tu o powierzchnię. Obszar ten nie jest jednak tak otwarty jak w przypadku Dwójki, lecz raczej osłonięty przed wzrokiem, a więc wewnętrzny. Mamy tu do czynienia ze zwróceniem się ku wnętrzu, z intuicją. W średniowieczu takie ogrody wewnętrzne znajdowały się zarówno w domach miejskich, jak i wiejskich. W kościołach i klasztorach odpowiada im wirydarz. Tego rodzaju ogrody wewnętrzne spotykamy także w mistyczno-demokratycznym okresie antyku. Forma ta prawdopodobnie przetrwała do czasów rzymskich.
W osadzie wspólnotowej taki wewnętrzny ogród, chroniony przed wzrokiem innych, ma istotne znaczenie. Prawdziwa wspólnotowość bywa bowiem wyczerpująca. Aby wzmocnić jednostkę, w średniowieczu i w projektowanych przeze mnie osiedlach każde główne mieszkanie miało lub ma taki ogród wewnętrzny.
W odniesieniu do czakr znajdujemy się przy „trzecim oku”. Jest to właściwy znak duchowości. W tym obszarze rozwija się duchowa bliskość z innymi ludźmi, empatia i tolerancja. Chodzi również o mądrość, urzeczywistnienie i świadomość. Szósta czakra jest bliska drugiej i czwartej czakrze. Widać to także w samych liczbach, ponieważ 6 to 3 × 2, a 4 to 2 × 2.
Siódemka
Z perspektywy rodzajów dzielnic Siódemka jest znakiem postawy życiowej. Dawniej charakterystyczne były tu wieże kościelne, minarety i pagody. Obecnie są to drapacze chmur, symbole wartości materialistycznych, które wyrażają nastawienie mieszkańców. W tej formie ponownie ukazuje się pierwszy wymiar, linia. W przeciwieństwie do Jedynki nie jest ona drogą, którą należy kroczyć „na dole”, lecz wznoszącym się ku górze znakiem dopełnienia. Najwyższa czakra, czakra korony, dotyczy wyniesienia i połączenia z niebem.
Uwaga końcowa
W przeważnie nieuświadomionym urzeczywistnianiu siedmiostopniowej struktury w układach osadniczych widać, że działały tu wpływy z wyższych poziomów. Wyraził się w nich głębszy sens życia. Wzbogaca on egzystencję człowieka i przygotowuje świadome połączenie świata ziemskiego z kosmiczną rzeczywistością.
_________________________________
Źródło:
Theodor Henzler, Geschichte des Bewusstseins und der Kultur. Basis einer neuen Gesellschaft (History of Consciousness and Culture. The basis of a new society), 2017.
