Słowa zawierające przedrostek „kwa”, takie jak: kwartet, kwarta, kwadrans, odnoszą się do łacińskiego słowa „quadratus”, które oznacza „kwadrat”. Problem kwadratury koła jest matematyczną obsesją od tysięcy lat.
Po raz pierwszy został on przedstawiony w formie zagadki przez wyrocznię delficką. Wyrocznia ta była w tamtych czasach uważana za najwyższy aspekt bóstwa. Starożytni filozofowie badali spójność i relacje przestrzenne naszego wszechświata. Czyniąc to, posługiwali się liczbami, formami i formułami, traktując je nie tylko jako ilości czy wielkości, jak to się czyni obecnie, ale jako żywe symbole dające wgląd w kosmos, życie i położenie człowieka. Były to środki, poprzez które starano się zrozumieć to, co niezrozumiałe, i zbliżyć się w ten sposób – za pomocą logiki i intuicji – do tego, co boskie.
Wiele wolnych duchów usiłowało rozwiązać ten problem. Leonardo da Vinci przez całe swoje życie miał obsesję na punkcie transformacji form. Bazgrał, rysował i opracował aż 169 wzorów na kwadraturę koła. Żaden z nich jednak nie przyniósł rozwiązania. Problem kwadratury koła pozostaje nierozwiązaną, enigmatyczną zagadką.
W swej książce „Magiczne moce natury” Karl von Eckartshausen pisze o kwadraturze koła:
Czy myślenie, że kwadratura oznacza reprezentowanie koła przez kwadrat, jest zaprzeczaniem naturze rzeczy? Zagadka ta mnie zaintrygowała, pozostała ze mną, zadziwiła mnie.
Słyszę, jak Hermes mówi w mojej głowie:
Pozwól, aby zawładnęła tobą myśl, że nie ma dla ciebie nic niemożliwego. Postrzegaj siebie jako nieśmiertelnego i zdolnego pojąć wszystko, naturę wszystkiego, co żyje.
To, co niemożliwe, jest po prostu możliwością, której jeszcze nie rozumiesz. Dlaczego chciałbyś zmienić koło w kwadrat o tej samej powierzchni pola? To brzmi niedorzecznie. Po co szukać kamienia filozoficznego? Po co praktykować alchemię, żeby zmieniać nieszlachetne metale w złoto? A jednak zarówno naukowców, jak i mistyków zawsze fascynowało, w jaki sposób różne formy, substancje czy ciała mogą przechodzić transformację. Zagadka wyroczni delfickiej wymaga abstrakcyjnego myślenia, zagłębienia się w świat Ducha. Wtedy kwadrat reprezentuje materialną siłę, czas i jego osie, nietrwałość i formę. Koło zaś – nieskończoną żywotność stawania się, wieczność.
Bóg stworzył wieczność, wieczność stworzyła świat, świat niesie swój czas, czas niesie swoje pokolenia, niezliczone rzesze istnień, od ludzkich po niebiańskie,
czytamy w Corpus Hermeticum Hermesa Trismegistosa. Jądrowa siła boskości zstępuje, wciela się w formę. A zatem wszystko niesie w sobie esencję, jądro Boskości. Niebiosa ukryte w Ziemi. Od nieskończenie wielkiego po nieskończenie małe, i nic nigdy nie zostaje utracone. Prawo zachowania energii panuje w całym wszechświecie. Gdzie więc można znaleźć równość przeciwieństw: czasu i wieczności, kwadratu i koła, dwóch skrajności? Wyrocznia daje nam dwa narzędzia: linijkę i cyrkiel.
W średniowieczu Bóg przedstawiany był jako stwórca świata z cyrklem w dłoni. Cyrklem posługiwali się William Blake i Newton tworząc swe obrazy; cyrkiel i węgielnica to również ważne symbole wolnomularstwa. Za pomocą linijki można wyznaczyć środek kwadratu, rysując ukośne linie wewnątrz okręgu. Za pomocą cyrkla – skonstruować trójkąt równoboczny wpisany w okrąg, wyznaczając na jego obwodzie odcinki równe długości promienia tego okręgu. Zagadka nie dotyczy tylko koła i kwadratu, lecz jej rozwiązanie znajdujemy, gdy posłużymy się trójkątem i odnalezionym centrum. Wszystkie te elementy: koło, kwadrat, trójkąt i punkt w środku składają się na symbol Różokrzyża.
Obwód koła oblicza się używając niewymiernej liczby pi. Liczby wymierne to liczby naturalne, całkowite, takie jak: 1, 2, 3, itd. za pomocą których możemy liczyć. Obejmują one również ułamki, będące ilorazem dwóch liczb całkowitych. Ułamek ½ wskazuje na połowę, ¼ – na ćwierć. Cechą charakterystyczną liczb niewymiernych jest fakt, że nie można ich przedstawić w postaci ułamka oraz że liczba miejsc po przecinku jest nieskończona. Liczby niewymierne są „nienazywalne” lub „niewyrażalne” – ze swoją nieskończoną liczbą miejsc po przecinku są nie do wyrażenia; można je jedynie opisać jako działanie, którego są wynikiem, takie jak np. pierwiastek kwadratowy z dwóch. Są to liczby, które zdają się celować w wieczność. Liczbę pi często zaokrągla się do 3,14. Odkrycie liczb niewymiernych skonfrontowało matematyków z filozoficznymi zagadnieniami dotyczącymi Ziemi i wszechświata. Do jakiej rzeczywistości należą liczby niewymierne?
Wiadomo już, że zagadka kwadratury koła może być rozwiązana za pomocą aproksymacji liczb wymiernych. Mówimy tu również o „liczbie transcendentnej”.
Słowo „transcendentny” odwołuje się do doświadczenia wewnętrznego, wkracza do świata naszych doświadczeń. Kojarzy się z ruchem. Transcendencja oznacza „wykraczanie”, „wznoszenie się”. Działanie związane z liczbą transcendentną odnosi się do wzniesienia się ponad codzienną rzeczywistość, aby doświadczyć wyższego świata, aby doświadczyć czegoś z wielkiej tajemnicy życia. Nieprzeparte i fascynujące są prawa wszechświata – ukryty w nich boski plan, który pragnie się ujawnić! Liczby niewymierne symbolizują punkt w centrum koła i kwadratu, ten jeden jedyny punkt umożliwiający transcendencję, dla świata nierealny, ponieważ wykracza poza to, co ziemskie, lecz dla poszukujących – najwyższa rzeczywistość.
To właśnie tam nieziemska, nieskończona siła wpływa do serca, a stamtąd do umysłu, który prowadzony jest w kierunku Ducha.
Spójrz teraz – poprzez mnie – na świat, który ci się ukazuje,
jak mówi Pymander (czyli Umysł) do Hermesa,
i rozpoznaj głęboko w sobie, jaki jest piękny; czyste i nieprzemijalne ciało, wewnętrznie silne i młode, i wiecznie rosnące w siłę.
Ujrzyj również siedem fundamentalnych światów, ukształtowanych zgodnie z odwiecznym porządkiem, które wspólnie – każdy podług swego własnego kursu – wypełniają wieczność. Ujrzyj, jak wszystko niesie w sobie Jedynego. Ujrzyj, jak wszystko jest wypełnione duszą, jak jest wypełnione światłem i nigdzie nie ma ognia. Bo miłość oraz zjednoczenie przeciwieństw i różnic stały się światłem promieniującym poprzez objawiającą moc Boga, stwórcy wszelkiego dobra…
Rozważ teraz poprzez mnie świat, który ci się ukazuje. Odkryj w czystym Umyśle ogień Boga, który wznosi się ponad wszelkie prawa natury. Święty trójkątny ogień mądrości, miłości i czynu, który płonie w twoim sercu. Woda oczyszcza, ogień przemienia i jednoczy. Kwadratura koła oznacza otwarcie się na wewnętrzną transformację, od trans-forma, czyli przekroczenia formy do trans-figura, czyli trans-figuracji. Za sprawą duchowego ognia wszystko staje się jednym jaśniejącym życiem. I w końcu stajesz się pełnym, całkowitym i wolnym człowiekiem. Czyń to, co wydaje się niemożliwe.
