Een Maori-mythe verhaalt dat hemel en aarde, het echtpaar Rangi en Papa, in het begin zo nauw in liefde verstrengeld bij elkaar lagen, dat hun kinderen in het donker waren. Een van hen vroeg zich af hoe het zou zijn om in het licht te leven. Na talrijke pogingen lukte het de zoon Tane, om de twee van elkaar af te schuiven.[1] Zo ontstonden tijd en ruimte voor ons leven.
Het vervolg van het verhaal speelt zich net zo af als bij Jacob Böhme:
De vormen in de natuur zijn ontelbaar en elk verschaft een wil naar de mate van zijn eigenschap. Zo ontstaan tegenstelling en strijd in de essentie van alle schepselen. Zij voeren strijd tegen elkander, houden zichzelf gevangen en doden elkaar. [2]
Verwijdering
Inderdaad zijn hemel en aarde in mijn leven van elkaar verwijderd. De helder en stralend blauwe idealen van mijn hemel weerspiegelen zich noch in mijn bureau, noch in mijn tuin. In mijn kamer regeert de computerfirma en in mijn tuin de slakken. Stap voor stap beklim ik bergen, om dichter bij mijn hemel te komen. Met iedere stap laat ik zwaartekracht, traagheid en aanklevingen los. Mijn vaardigheid, mijn uithoudingsvermogen en mijn zelfbeheersing nemen toe en zo komt het voor dat ik een bergtop bereik, waar ik de kracht van de hemel en die van de aarde in gelijke mate door me heen voel stromen. En wie ontmoet ik daarboven? D.! D. (ik wil hem niet demoniseren, hoewel of omdat ik hem van vroeger ken) komt mij met stijve schreden en stralend van vreugde tegemoet. ‘Is dat niet prachtig?‘ raaskalt hij. Toen ik in de grauwe woestijn van mijn leven ronddwaalde, was D. regelmatig opgedoken en had mij het blauwe van de hemel daar beneden in het vooruitzicht gesteld. Kijk hier maar eens, en daar, hoe prachtig… Hoe vaak heb ik al niet naar hem geluisterd en ben braaf, als Roodkapje, bloemetjes gaan plukken. Wat heeft hij me op dit moment te zeggen? ‘Geniet van je succes, rust wat uit. De hemel is van jou, de aarde is van jou. Je bent vrij. Er kan je niets gebeuren. Ja, ik ben ervan overtuigd dat mij niets overkomt, want het universum functioneert nauwkeurig, al reeds lang. Gelet op de grootte van de hemel en de aarde schijnt mijn vraag zo onbelangrijk: wat doe ik met dit ogenblik van mijn leven?
Oorsprongen en uitzichten
Bij Rudolf Steiner kunnen wij lezen dat in pre-Atlantische tijden de zon, de maan en de aarde één waren. (Rudolf Steiner noemt deze toenmalige constellatie ‘aarde’.) Toen bewoonden vele machtige, stralende wezens de aarde, licht hij toe in helderziend schouwen: engelen, aartsengelen, oerkrachten en hogere hiërarchieën. Deze aarde straalde van liefde, bewustzijn, energie en scheppingskracht, waarbij onze menselijke woordenschat dat slechts in stamelende bewoordingen kan beschrijven. De mens bestond als slapende kiem. Wij waren daar, wat ons bewustzijn betreft, zoiets als stenen of zaden van planten. Toen de zon, en later de maan, de aarde verlieten, begon de mens te ontwaken. Hij ontving van buitenaf de geestelijke scheppingskrachten en beleefde een dualiteit van ik en jij, binnen en buiten, hemel en aarde. In de loop van zijn ontwikkelingscycli ontwikkelde de mens zich, werd plantachtig, dierachtig, en dat was het dan ook.[3] ‘Mensen’ zullen we zijn als we het zonnepotentieel in onszelf ontdekt hebben en scheppend, liefhebbend en stralend deze aarde zullen bewonen.
Bij Max Heindel[4] kunnen we lezen dat de mens tijdens de komende drie-en-eenhalve aardecycli in het bijzonder door Mercusiuskrachten ondersteund en onderricht zal worden. Zij helpen ons om onze hogeren bewustzijnsdragers ‘uit de gevangenis van het lichaam te bevrijden, zodat dit een vrij woonhuis zal zijn, in plaats van een gevangenis.’
Momenteel beweegt ons denken zich voornamelijk binnen het kader van onbewuste ingevingen, instincten, bloeddrijven en emoties. Onze denkactiviteiten verheffen zich maar nauwelijks boven deze ‘astrale’ sferen. Het kan daarom nog wel enige tijd duren tot wij, of enkelen van ons, de vaardigheid van het denken in de werkelijkheid, zonder projecties, buiten de ‘spiegelsferen’[5] zullen beheersen. Vanuit dit gezichtspunt heeft het geen zin om zich op te winden over de actuele sociale, economische en politieke toestanden. Is het niet rustgevend te weten, dat het universum rekening houdt met onze onvolkomenheden?
Verzoekingen
Hier bekruipt me de neiging om gerustgesteld achterover te leunen…, maar al snel, in een wirwar van rust en strijdlust, denk ik aan Arjoena, die door de goddelijke Krishna aangemoedigd werd om tegenstellingen in zijn leven tegemoet te treden (Bhagavad Gita). Ik beweeg me voort in de tuin. Daar kan ik mijn sportieve en strategische vaardigheden trainen, tegen het onkruid, tegen de slakken, natuurlijk met respect, want alles heeft zin.
Zo heb ik mij in de woestijn van mijn leven beziggehouden met mijn consumentengedrag, op de berg met mijn heerszucht en oefen nu in de tuin mijn opmerkzaamheid, mijn aandacht, creativiteit, geduld en natuurlijk de strijdkunst, niet alleen tegen de slakken – ik weet namelijk dat diep onder de aarde, waar de grootste schatten liggen, ook een draak huist. De slakken willen me er misschien alleen van weerhouden in de diepte van mijn aardkluiten te duiken. Maar daarvan kom ik nog wel terug. Terwijl ik me met onvervangbare tuinwerkzaamheden bezighoud, denk ik nog eens na over D. Hij heeft namelijk drie specialismen, waarbij hij zijn ‘producten’ steeds weer op een andere manier verkoopt. Heb ik de derde daarvan begrepen? ‘En hij bracht Hem naar Jeruzalem en zette Hem op de tinne van de tempel, en hij zei tegen Hem: Als u de zoon van God bent, werpt u zich dan van hier naar beneden. (Lukas 4: 9) Nu doet het me denken aan Hollywood, Los Angeles, stad van de engelen, hoge tinnen, heilig hout. Alles is slechts schijn, alles theater. Wat wij zijn en waarnemen is zo onwerkelijk als een bioscoopfilm; onze materie is geen absolute werkelijkheid. En dan de verzoeking: waarom zou ik me met zulk een schijn bezighouden? Wat dan ertoe leidt dat mijn eigen innerlijk mij genoeg is. Mijn spirituele, gezonde, ideële wereld is mij genoeg, want in deze wereld van mij is alles mogelijk voor mij. Ik stel me tevreden met een schijnspiritualiteit, terwijl de draak op de ware schatten van de heilige aarde zit. Waarom zou ik hem ook storen, we hebben toch niet dezelfde interessen, want materie interesseert me niet…
Avonturen
Maar Roodkapje moet niet thuisblijven. ‘Op een dag sprak de moeder tegen haar: Kom, Roodkapje, heeft heb je een stuk koek en een fles wijn. Breng die naar grootmoeder, zij is ziek…’[6] Moeder Aarde schenkt het mensenkind brood en wijn. Geest-zielekracht, hoofd en hart, lichtend rood uit liefde, zal door vergissing en gevaar (bloemen, woud en wolf), door opmerkzaamheid en doelgericht handelen (van de jager) de grootmoeder (de goddelijke Moeder, wijsheid in mij), bevrijden. Ook Bilbo[7] de held gaat op reis en pas als hij vrijwillig in het hol van de draak aankomt, wordt deze wakker en bedreigt hem. Pas in de strijd ontdekt Bilbo zijn potentieel.
Hoe zal het ons lukken om ons geestelijk potentieel niet in een kleinburgerlijke gemoedelijkheid of een gewoon geworden, lieflijke spiritualiteit te verdrinken, die in wezen niets anders is dan het bloempjes plukken van Roodkapje? Kunnen wij zoals Bilbo naar Merlijn luisteren, de geestelijke impuls in ons hart, en de opdracht aanvaarden?
Drie gaven
Geloof, hoop en liefde zijn onze vaardigheden daartoe. Een gelijkzijdige driehoek, de vurige driehoek van een beleefde spiritualiteit, waarin hemel en aarde elkaar weer kunnen omarmen. Geloof is onze energie en substantie, die de geestelijke Zonnekracht waarneemt, al is het onbewust, en ons met haar verbindt. Geloof is de onvoorstelbare vonk, de eerste oogopslag bij het ontwaken van de hemel in ons. Hoop trekt dan de geestelijke oerkrachten in tijd en ruimte in ons aardse leven en laat ze diep in ons hart vallen. Hoop is een verlangen en een omvorming van onze inprentingen door het toelaten van waarheid en werkelijkheid. Liefde is de drakenkracht met zes vleugels, die niet meer vernietigt, maar hemel en aarde bewoont. Geloof, hoop en liefde verschijnen in volkomen overgave en scheppende creativiteit, elk als Yin en Yang en daarmee als de zes vleugels van de bevrijde mens.
Drie treden
Als we de drie gaven dieper bij ons dagelijks leven in tijd en ruimte betrekken, verschijnen ze als drie treden van een integratieproces, waarbij we onze hemel en onze aarde weer met elkaar verbinden, laten integreren. Op de eerste trede beleven wij inspiratie. Een heftige beroering wekt ons, de hemel raaks ons aan, tilt onze ziel op uit de aardkluit. Zo’n belevenis kan de ziel een leven lang voeden, waarbij ook het gevaar bestaat dat iemand zich lang, zelf een leven lang, met die aanraking tevredenstelt. Onze ziel verheft zich dan als het ware op zondag in inspiratie en leeft door de week het gewone dagelijkse leven. Hemel en aarde blijven gescheiden. Dan put de kracht van inspiratie zich uit in de theorie, bijvoorbeeld in het erover spreken en lezen, in de herinnering, in YouTube-video’s (‘luister maar, die en die zegt het ook’ of in sporadische spirituele groepsbelevenissen, wetenschappen, zogenaamde geesteswetenschappen, concepten, onze innerlijke bioscoop. Juist nu bevinden wij ons in dergelijke blokkades, individueel, collectief, wetenschappelijk, politiek, sociaal, spiritueel. Tegelijkertijd wordt daardoor echter het ontoereikende van de theoretische dimensie zichtbaar.
En het universum begrijpt ons: we zijn pas net begonnen de Mercurius-Uranuskrachten – geestelijke kennis en liefde – in onszelf te ontwikkelen. Daartoe stappen wij op de tweede trede, de actualisatie. Het mensenkind, Roodkapje, pakt de geestelijke impuls van inspiratie op, om die in zijn leven te actualiseren. Hij komt aan in het donkere woud van zijn eigen verwikkelingen van goed en kwaad. Het doet bereidwillig al het goede en belandt desondanks in de buik van de wolf. Deze tweede trede houdt in de inspiratie te verwerkelijken en door handeling en mislukking boven goed en kwaad, karma, concepten en conditioneringen uit te groeien, tot grootmoeder Wijsheid. Daar hebben wij tijd voor nodig, misschien maanden, decennia, levens. Wij ploegen en zaaien en de slakken vreten alle sla op. Tot we de wolf, de draak in onszelf erkennen en onze drakenkracht integreren.
De derde trede brengt de volheid van de verwerkelijking door liefde. De geestelijke impuls van inspiratie manifesteert zich door mensen. De scheppende geest-zielekrachten, onze hemel, zegenen ons dagelijks leven, onze aarde, en maken ons leven vruchtbaar. Dit bewijst zich concreet in een levenshouding en in de gaven van inzicht, empathie, geduld, daadkracht, creativiteit, wijsheid, liefde en nieuwe inspiratie. De eerste Adam (mens) werd tot een levende ziel, en de laatste Adam tot geest, die levend maakt.[8]
Opgave en overgave
Dit is de oproep van aarde aan ons: wij mensenkinderen moeten, samen met haar, door verdere ontwikkelingscycli heen tot een zon worden [9] die voedend en liefhebbend straalt.
De tekenen des tijds en Roodkapje nodigen ons uit het vrouwelijke in en om ons in het bijzonder te respecteren. Moeder Aarde voedt ons, ook al verwonden wij haar. Als ‘kindmensen’ kunnen wij vergissingen niet vermijden. Gaan we door het donkere woud, luisteren we naar de wolf, plukken we de bloemen, geven we ze aan de wolf… het zal duidelijk worden dat het allemaal niet zo erg was. Het was alleen een gevoelsverwarring in onze harten, een vijandbeeld in ons onderbewustzijn. Als de jager met opmerkzaamheid en daadkracht in tijd en ruimte handelt, als wij het wagen onze wils- en scheppingskracht in tijd en ruimte als Arjoena te gebruiken, zullen wij ons leven veranderen. De ‘grootmoeder’, onze wijsheid, onze geest, zal vrij zijn voor de krachten van Mercurius en Uranus, de liefde van de hemel.
Het vrouwelijke zal overwinnen. De zege komt uiteindelijk niet door strijd, maar door genade. Tegenover het goddelijke kunnen wij slechts yin, vrouwelijk, ontvangend zijn.
Vandaag de dag, wanneer concepten, religies, theorieën en onze eigen kennis als ontoereikend ontmaskerd worden, kan ons hart rein als het hart van een kind worden. Onze intelligentie kan vrouwelijk worden, dat houdt in ontvankelijk voor de werkelijkheid, het ware leven, de wijsheid. Ons handelen kan vrouwelijk worden, een overgave aan de krachten van hemel en aarde. Dan wordt het leven tot een feest in de tuin van de Grote Moeder.
Der Schöpfungsmythos – die Kinder von Rangi und Papa
In het begin was er het niets
het absolute niets
het niets waarin niets bestond, Te Kore-te-rawea – het niets waarin niets gebeurde.
En toen was er duisternis
de oneindige donkerte
de grote, oneindig uitgestrekte nacht – de oneindig lange nacht
de nacht waarin niets waar te nemen was, de diepe zwarte nacht.
Er heerste donkerte van de eerste nacht tot de tiende nacht
Rangi-nui, de hemel, en Papa-tu-a-nuku, de aarde, lagen nauw omstrengeld
en tussen hen in lagen de kinderen die ze verwekt hadden, en ze lagen allen in de diepste duisternis.
En uit de duisternis kwamen
de zoekende, strevende
het groeiende, wordende
de zich uitbreidende, verbredende
het krachtige, energieke
het denken en beschouwen
de ziel
het verlangen
Literatuur:
Erika Jakubassa, Märchen aus Neuseeland. Überlieferungen der Maori, 1985
Von Rangi und Papa zum Gott der Pakeha. Der religiöse Wandel bei den Maori Neuseelands
Bronnen:
[1] Papatuonuku, Wikipedia
[2] Böhme, Jakob, De signatura rerum
[3] Steiner, Rudolf, Egyptische mythen en mysteriën, Ef en Ef Media, Utrecht 2020
[4] Heindel, Max, De wereldbeschouwing der Rozenkruisers, Rozekruis Pers, Haarlem 2000
[5] De voor onze gewone zintuigen niet waarneembare kant van de wereld, het hiernamaals, de hel, het vagevuur
[6] Grimm, Jacob, Sprookjes van Grimm, Rebo Productions BV, Noordwijkerhout, 2001
[7] Tolkien, J.R., In de ban van de ring, Boekerij, Amsterdam 2011
[8] 1 Kor. 15: 45
[9] Steiner, Rudolf, Egyptische mythen en mysteriën, Ef en Ef Media, Utrecht 2020
