Volgens esoterici wordt datgene wat wij ‘de tijdgeest’ noemen veroorzaakt door interkosmische stralingen die bemoeienis houden met de mensheid en op haar ontwikkeling sturend en regulerend inwerken. Weinigen bezitten het vermogen deze interkosmische stralingen rechtstreeks waar te nemen en te interpreteren, maar velen zijn er gevoelig voor, en de resultaten van een zich wijzigende tijdgeest kunnen nagenoeg niemand ontgaan.
Een tamelijk spectaculair voorbeeld daarvan vormen de jaren ’60 van de twintigste eeuw: Tieners en twintigers in die tijd – de generatie die nu ‘de babyboomers’ heet – beschouwden de gevestigde orde als volstrekt achterhaald en eisten, onder andere via studentenbewegingen, inspraak en democratisering. Deze lust tot protest ging hand in hand met een groot, optimisme ten aanzien van de toekomst onder andere tot uiting komend in de Flowerpower-beweging en in een song uit de musical Hair (1967), die een nummer-één-hit werd: Aquarius/Let the sunshine in.
Er is in die jaren sprake van een ware explosie van op de jeugd gerichte muziek – die ‘popmuziek’ ging heten. De Beatles, die in 1962 doorbraken met Love me do, vormen het onbetwiste boegbeeld van deze nieuwe muziek. In 1962 start ook de muzikale carrière van Bob Dylan. Op 2 juli 1962 speelt de dan eenentwintig jaar jonge Dylan zijn Let me die in my footsteps, waarin onder andere klinkt:
The meaning of life has been lost in the wind
And some people thinkin’ that the end is close by
‘Stead of learnin’ to live they are learnin’ to die.
Rozenkruisers wezen in diezelfde jaren
op een nieuw interkosmisch stralingsveld dat onze wereld omvat houdt en inmiddels voldoende intensiteit en spankracht verkregen heeft om merkbare, zichtbare, aantoonbare werkingen tot stand te brengen; werkingen die, in hun samenhang, een volstrekte wereld- en mensheidsomwenteling zullen veroorzaken, en dit in een tijdsverloop van een betrekkelijk luttel aantal jaren.
Zij streefden naar de totstandkoming van wat wij nu zouden noemen een moderne community, in de meest verheven betekenis van dat woord.
Het nummer The Times They Are A-Changing, dat Bob Dylan op 26 oktober 1963 voor het eerst speelt (zie kader), klinkt als een bijna letterlijke echo van de oproep die enkele maanden daarvoor op het rozenkruisers-conferentiecentrum Renova klonk. Tot en met 14 augustus 2009 zal Dylan dit nummer 633 keer live spelen. Het wordt uitgebracht op single en staat daarnaast op 18 LP’s van Dylan en is daarmee miljoenenvoudig over de hele wereld verspreid. Op z’n minst delen van de tekst ervan zitten bij miljoenen mensen in het hoofd. Terugkijkend was de titel van het lied het zonder meer profetisch: de tijden zijn sedertdien snel en drastisch veranderd. De ‘morgenstond van een nieuwe dag’ bracht beroering, schudde het maatschappelijk bestel op en gaf het gevoel dat de mogelijkheden tot vernieuwing dáár waren: nu kan het! De donkere wolken van materialisme en conservatisme werden verdreven door de zon van idealisme en optimisme.
In Dylans omvangrijke oeuvre wordt de vergankelijkheid en betrekkelijkheid van het leven nog vaak bezongen. Like a Rolling Stone uit 1965 schetst het lot van een trotse dame uit gegoede kringen die aan lager wal raakt. In het refrein klinkt een uitzichtloze eenzaamheid en verlatenheid:
How does it feel
To be on your own
With no direction home
Like a complete unknown.
In 1964 treffen we in It’s Alright, Ma, als ‘n variant op Prediker, de regel:
I have had enough, what else can you show me?
All Along the Watchtower uit 1965 vangt aan met de hartekreet:
There must be some way out of here
en stelt vervolgens:
There are many here among us who feel that life is but a joke
But you and I, we’ve been through that, and this is not our fate.
Het nummer Queen Jane Approximately uit 1987 getuigt van de verveling van de herhaling:
When you’re tired of yourself and all of your creations,
ook weer van de vergankelijkheid:
The smell of their roses does not remain,
en bovendien een forse schrobbering:
Your conclusions should be more drastic.
Er is, als een ontstijgen aan herhaling, verveling en verval, beslist een ‘way out’, maar deze vraagt wel om een van binnenuit genomen drastisch besluit tot ‘een nieuwe handeling, een nieuwe gerichtheid’, zoals Jan van Rijckenborgh en Catharose de Petri dat in 1963 formuleerden.
Omdat Dylan zelf deel was van die jeugd, die gevoelig was voor ‘de tijden die veranderden’, kwamen zijn boodschap en zijn visie op mens en maatschappij als het ware ‘van binnenuit’, op uit die jeugd zelf. Een jeugd van toen die nu langzaamaan grijs is geworden, maar nog altijd en opnieuw – veel Dylanfans telt.
Come gather ’round people
Wherever you roam
And admit that the waters
Around you have grown
And accept it that soon
You’ll be drenched to the bone
If your time to you is worth savin’
Then you better start swimmin’ or you’ll sink like a stone
For the times they are a-changin’Come writers and critics
Who prophesize with your pen
And keep your eyes wide
The chance won’t come again
And don’t speak too soon
For the wheel’s still in spin
And there’s no tellin’ who that it’s namin’
For the loser now will be later to win
For the times they are a-changin’Come senators, congressmen
Please heed the call
Don’t stand in the doorway
Don’t block up the hall
For he that gets hurt
Will be he who has stalled
There’s a battle outside and it is ragin’
It’ll soon shake your windows and rattle your walls
For the times they are a-changin’Come mothers and fathers
Throughout the land
And don’t criticize
What you can’t understand
Your sons and your daughters
Are beyond your command
Your old road is rapidly agin’
Please get out of the new one if you can’t lend your hand
For the times they are a-changin’The line it is drawn
The curse it is cast
The slow one now
Will later be fast
As the present now
Will later be past
The order is rapidly fadin’
And the first one now will later be last
For the times they are a-changin’The Times They Are A-Changin’ Written by Bob Dylan
© 2018 Sony Music Entertainment. All Rights Reserved.
