De wortel van het geschapene
In de wiskunde heeft een wortel of vierkantswortel te maken met de oppervlakte en de lengte van een zijde van een vierkant. 3 x 3 = 9 en √9 = 3.
In dit artikel volgen we een intuïtieve benadering van van het begrip ‘wortel’; we gaan het hebben over de wiskunde van de ziel.
De wortel van het geschapene brengt ons bij Genesis 1:
In den beginne schiep God de hemel en de aarde.
De aarde nu was woest en ledig, en duisternis lag op de vloed, en de Geest Gods zweefde over de wateren.
En God zeide: Er zij licht; en er was licht.
Het begint met de goddelijke drie-eenheid: De geest Gods, het mannelijke aspect, zweefde over de wateren, het vrouwelijke aspect, en uit deze vereniging kwam voort hun schepping: het kind, de zoon-dochter, het Licht. Deze fundamentele goddelijke drie-eenheid treffen we aan in verschillende culturen. In de oude Egyptische beschaving vinden we deze terug als Osiris – Isis – Horus, Vader – Moeder – Kind.
In de heilige geometrie wordt de goddelijke drie-eenheid uitgebeeld door twee cirkels die elkaar in hun centra ontmoeten.
Deze symbolische weergave wordt de ‘Vesica Pisces’ genoemd: het voertuig van de vissen. Zoekers naar waarheid uit alle tijden, zoals Pythagoras, hebben zich met deze schijnbaar eenvoudige afbeelding beziggehouden. Zij kwamen tot de ontdekking dat in de Vesica Pisces een overweldigende rijkdom verborgen ligt. Zij werden zich bewust van deze geestelijke schatten door bepaalde aspecten naar voren te halen: √2, √3 en √5. In de onderstaande afbeeldingen zijn deze scheppingswortels aangegeven, maar eerst het volgende.
De wiskunde leert ons dat √2, √3 en √5 irrationale getallen zijn. 0,5 is een rationaal getal, want het kan worden uitgedrukt met de ratio ½. Bij √2, √3 en √5 is dat niet mogelijk: ze hebben een oneindige en niet-herhalende reeks cijfers achter de komma. Benaderen we de irrationale getallen intuïtief, dan kunnen we zeggen dat deze niet in volledigheid kunnen worden uitgedrukt in de materie. Er is geen ratio, geen breuk, die ze kan bevatten. De geest van eeuwigheid, van oneindigheid, leeft in deze wortels.
√2 – Rechte verhouding
Beginnen we met √2. We zien Osiris en Isis: de geest Gods zweefde over de wateren.
De cirkel, de Bron, vermenigvuldigt zich met zichzelf en de Vesica Pisces ontstaat. Er zijn dan twee principes, het mannelijke en het vrouwelijke aspect, waartussen een krachtuitwisseling plaatsheeft. Wanneer het mannelijke en vrouwelijke principe elkaar in een rechte hoek ontmoeten, dan is hun relatie (de schuine zijde van de driehoek of diagonaal van het vierkant met zijden ‘1’) volgens de stelling van Pythagoras √2. De rechte hoek symboliseert de objectieve relatie, de rechte verhouding, waarop het goddelijke universum is gebaseerd: orde en harmonie.
Op alle niveaus van schepping zijn er steeds twee principes. Er is een mannelijke, impulsgevende kracht en een vrouwelijke, ontvangende en openbarende kracht. Yang en Yin komen samen en vormen een eenheid. In de wereld die wij kennen, de materiële schepping, ondervinden we dat Yang en Yin geen eenheid kunnen vormen. Het blijven polariteiten, tegengestelde aspecten. In de relatieve tijd-ruimtelijke orde zijn de verhoudingen subjectief, gekleurd door persoonlijke visie en verlangen. De verhoudingen wisselen van dag tot dag.
√3 – Licht
En God zeide: Er zij licht; en er was licht.
√3 is de eenheid, de zoon-dochter, het kind, de universele liefde, de Christus. Het is de loodrechte verbinding tussen de twee snijpunten van de cirkels. Het is het heldere licht, de openbaring van de objectieve verhouding tussen het mannelijke en het vrouwelijke principe.
Het is deze heilige verbinding, deze volstrekt nieuwe bezieling die eenheid brengt. “Zie, Ik maak alle dingen nieuw.”[1] Daarom wordt de Christus de verlosser genoemd. Kosmisch gezien is de zoon-dochter een eeuwige realiteit, een transcendente grootheid. Het is het Licht dat in de duisternis schijnt. Wij ervaren onszelf en de wereld als ‘duister’, omdat subjectief beleven altijd ten dele is: er zitten blinde vlekken in onze waarneming. Wat we nodig hebben is het eenmakende, lichtende aspect van universele liefde. Willen we onze huidige toestand te boven komen, dan zal de universele liefde af moeten dalen in ons innerlijke wezen. De Christus zal immanent moeten worden.
√5 – Leven
Nu zijn we aangekomen bij √5. √5 is het menselijke mysterie, omdat het getal 5 verbonden is met de wedergeboren menselijke ziel. Het is het Woord dat vlees gaat worden. Anders gezegd: de rechte verhouding tussen het mannelijke en het vrouwelijke principe, geopenbaard als licht, kan zich nu gaan bewijzen als leven. Het is het pad van Bethlehem naar Golgotha en verder. Het is een ontzaglijk mysterie, want het eeuwige gaat zich openbaren in de tijd.
√5 is het bevrijdende pad van de twee vissen, van de twee vierkanten; het pad van het kruis en van de negenvoudige mens.
In de bovenstaande figuur zien we twee vierkanten die doorsneden worden door de diagonaal √5. We ontdekken twee halve cirkels die de vissen vormen. De mannelijke en vrouwelijke aspecten zijn verenigd; in de mens geschouwd vormen ze een verbinding van drie brandpunten (√3), de lichtende slangenvuurkolom. Tellen we alle punten bij elkaar op dan krijgen we het getal 9 (3 groepen van 3). Negen is het getal van de mensheid en ook van de volmaakte mens. Denk bijvoorbeeld aan de discipelen die gingen vissen. Toen ze hun arbeid op de juiste wijze uitvoerden, vingen ze 153 (= 9) vissen. Ze werkten dus voor het herstel van de volmaakte mens. Ook weten we dat het donker werd toen Jezus op Golgotha stierf: van het zesde tot het negende uur. Jezus, de zielemens die het lichaam overwonnen had (3 + 3) werd getransfigureerd en omgezet in een geest-zielemens, in een 9 (3 + 3 + 3). Na drie dagen was het graf leeg en werd zijn stoffelijk lichaam niet meer aangetroffen. Het zodiakale teken ‘Vissen’ wordt daarom symbolisch weergegeven door zowel twee tegengesteld gerichte vissen verbonden door een kruis, als ook door de samenhang van de zes en de negen.
Het Paasmysterie, het mysterie van de opstanding, wordt echter voorafgegaan door een pad. Het is de weg van Bethlehem naar Golgotha. √5 wijst ons op dit pad. Vijf is een getal dat in verband wordt gebracht met de wedergeboren ziel. Het nieuwe zielelichaam wordt vaak uitgebeeld als een pentagram. Deze nieuwe bezieling, hoewel latent aanwezig in het centrum van ons wezen, moet concreet en actief worden in onze persoonlijkheid.
Daarom zien we dat het bevrijdende pad, de gouden weg (√5), begint in de stof en voortgaat door het kruis (4) tot aan de opstandingsmorgen. Het is het gouden pad van de roos en het kruis.
Wanneer een mens een zoeker naar waarheid is, dan opent hij door zijn gerichtheid, door zijn verlangen naar een hoger leven, de deur naar zijn geestelijke centrum. Dan vindt hij zijn geestelijke erfenis, de wortel van zijn bestaan. Zijn geestelijke roos bloeit open en vormt een nieuwe aura. Het is het eivormige veld dat we om de √3 aantreffen, het begin van een nieuwe bezieling. Gaat de waarheidszoeker verder, en doet hij afstand van zijn ik-centrale natuur, dan gaat hij de weg door het kruis. Dan maakt hij zichzelf als ik-mens steeds kleiner, zodat zijn nieuwe bezieling levensruimte krijgt en in kracht toeneemt. Uit het aurische ei van gouden astrale lichtkrachten, vloeien nieuwe etherische levensstromen in onze persoonlijkheid. Overwinnen deze nieuwe etherkrachten de weerstand van het aardse leven, dan openbaart zich het ziele-pentagram, de nieuwe mens. Dan zijn we het pad van de Vesica Pisces gegaan, √2, √3 en √5. De twee vissen, de geestelijke mens en de aardse mens, hebben elkaar gevonden en de aardse wordt langzaam opgelost in de geestelijke. De zes wordt omgezet in een negen.
Ter volledigheid vermelden we dat ook de getallen 7 en 8 hun plaats hebben wanneer de 6 wordt getransfigureerd tot een negen. Het getal zeven heeft onder andere te maken met de zevenvoudige geestelijke structuur van onze microkosmos (cirkel), zich openbarende in een nieuwe ziel (driehoek) en een getransfigureerd lichaam (vierkant). Voor ons zien we het symbool van de School van het Gouden Rozenkruis:
Het getal 8 wordt in verband gebracht met de poort tot de bevrijding, met de overgang naar een nieuw levensveld. Maar laten we terugkeren naar de √5 omdat daar interessante aspecten mee verbonden zijn die dicht bij ons staan.
Gulden snede
In het Vissentijdperk manifesteerde de Christus zich op aarde in een menselijk lichaam. Jezus van Nazareth bewees de geestelijke mogelijkheden van een mens: hij ontving de Christus in zijn innerlijke wezen en werd Jezus de Christus. Het Woord werd vlees. We hebben gezien dat √5 het pad van bevrijding aangeeft, de weg van Bethlehem naar Golgotha die Jezus ons voorleefde.
Het is veelbetekenend dat de gulden snede (𝜑) gevonden wordt met behulp van √5. De gulden snede of ‘goddelijke verhouding’ wordt uitgedrukt met de formule:
𝜑 = √5 x 0,5 + 0,5
𝜑 = 1,618033…
Het gulden getal (𝜑) is een irrationaal getal dat de verhouding tussen lijnstukken aangeeft, waarbij het grootste deel ongeveer 1,618 keer groter is dan het kleinste. Een perfecte gulden snede is in de natuur niet uit te drukken, maar bij benadering ziet de verhouding er als volgt uit:
Bron: Golden rectangle – Wikipedia
Mensen van alle tijden werden en worden aangetrokken door deze ideale verhouding. Op het ‘waarom’ zullen we later ingaan. De gulden snede is door de eeuwen heen gebruikt in de architectuur, de schilderkunst en de muziek. De piramide van Gizeh en de schilderijen van Leonardo da Vinci en Michelangelo zijn misschien de bekendste voorbeelden. Ook de natuur schept graag volgens de gulden snede spiraal; van slakkenhuizen en zonnebloemen tot sterrenstelsels.
Oog van God
De gulden snede spiraal kunnen we grafisch weergeven door een rechthoek te verdelen volgens de gulden snede, vervolgens verdelen we het kleinste vlak weer op dezelfde wijze, enzovoort. Theoretisch tot in het oneindige. Trekken we vervolgens een spiraal (rode lijn) door deze rechthoeken dan ontstaat het volgende beeld:
Bron: File:LogSpyr 4.jpg – Wikimedia Commons
Het kruispunt van de diagonalen (blauwe lijnen) wordt ook wel het ‘oog van God’ genoemd. Een interessante aanduiding die aangeeft dat we voor een mysterie staan. Ook de uitspraak van Meister Eckhart, “Het oog dat God ziet, is het oog waarmee God mij ziet”, is van toepassing op deze mysteriespiraal. De gulden snede spiraal is afgeleid van 𝜑 en dus van √5. √5 symboliseert het bevrijdende pad: de indaling van het goddelijke in de mens. Het is het pad waarop wij het oog van onze ziel, het oog van Horus, openen om in eenheid met het goddelijke universum te kunnen leven.
Verlangen van de ziel
Zoals al eerder aangegeven, kan de natuur geestelijke waarden niet in volkomenheid uitdrukken. De ons bekende natuur kan niet werken met oneindige waarden: in het aardse leven heeft alles een begin en een einde. Het streven van de natuur kan de gulden snede of goddelijke verhouding echter wel toenaderen. Deze benadering wordt de Fibonacci-reeks genoemd. Fibonacci was een Italiaanse wiskundige die leefde in de 12e en 13e eeuw. In de reeks getallen die naar hem is vernoemd, is een getal de som van de twee voorafgaande getallen: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34,… Johannes Kepler ontdekte later dat deze reeks de gulden snede benadert. Vanaf 8 / 5 (= 1.600) komt de Fibonacci-reeks in de buurt van het gouden getal. Intuïtief zouden we kunnen zeggen dat onze nieuwe ziel (5) door de poort van bevrijding (8) moet gaan om het goud van de innerlijke alchemie te openbaren.
De indalende geest-ziel kan dus wel een verbinding met de naderbij komende natuur aangaan. Het is de eeuwigheid in de tijd. Tijdens het gaan op het pad van bevrijding boort de mysteriespiraal van geestelijke krachten zich in het hart van onze stoffelijke atomen. Dan straalt het licht van de geest-ziel door onze persoonlijkheid en worden onze atomen opgenomen in een proces van transformatie. Paulus noemde dit ‘De dood is verzwolgen in de overwinning’[2].
Een zoeker naar waarheid verlangt naar eeuwigheid, perfectie, het overwinnen van de dood. Zijn eeuwige ziel snakt naar bevrijding van de begrenzingen van een leven in de stof. Daarom wordt een waarheidszoeker aangetrokken door de gulden snede: het is het verlangen van zijn ziel naar het pad van bevrijding, naar de ideale verhouding tussen God en mens.
Adam
Dit artikel is een weerslag van rijkdommen die zoekers naar waarheid door de eeuwen heen bijeengebracht hebben. Alle naar vrijheid strevende zielen kunnen en mogen staan op de schouders van hun broeders die hen voorgingen. Beroemd of onbekend, groot of klein, het maakt niet uit. Alle zoekers naar waarheid worden uitgenodigd hun plaats in te nemen in het grote menselijke bouwstuk. Het is een piramide, een tempel, die langzaam maar zeker de hemel inreist. Alle zoekers worden uitgenodigd de in dit artikel aangegeven inzichten in zichzelf te ontdekken. Innerlijke realisatie, daar gaat het om!
We sluiten af met de fresco ‘De Creatie van Adam’ van Michelangelo uit de Sixtijnse kapel en een citaat van Jan van Rijckenborgh uit het boek ‘Elementaire wijsbegeerte van het Moderne Rozenkruis’. Beide spreken voor zichzelf.
Bron: Wat is de Gulden Snede? – KunstVensters
In de Bijbel wordt de mens ten tonele gevoerd als A.D.M., drie klanken die zijn vertaald als ADAM. Deze drie klanken zijn achtereenvolgens de aanduidingen van geest, ziel en lichaam, en vertegenwoordigen kaballistisch het getal 1440 = 9.
A = Aleph = het getal 1, dat wording, openbaring, aanduidt, de bron waaruit alles voortkomt: de Geest.
D = Daleth = het getal 4, d.i. de vereffenaar of deur: typische aanduidingen voor de ziele-functies.
M = Mem = het getal 40, d.i. de voleinder, de vervuller, de voltrekker: de lichaams-gestalte.
Adam is dus nimmer de aanduiding voor een individu, doch voor de mensheid in haar geheel, en wel in haar manifestatie van geest, ziel en lichaam.
Bronnen:
[1] Openbaring 21:5
[2] 1 Korintiërs 15:54
