Zijn graf is als een tijdloos levensprogramma. Omcirkeld met een wit gietijzeren hek vol pentagrammen, toont het de sleutels op het pad van de nieuwe, spirituele mens: wijsheid, waarheid, deugd, liefde en rechtvaardigheid.
Dagelijks komen er tientallen Bulgaren naar de kleurrijke, weelderige rozentuin in het hart van de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Hier ligt de wijsheidsleraar en de erfgenaam van de bogomielen, Peter Deunov, begraven. Ze mijmeren er wat, maken er ingetogen muziek of lezen er een tekst uit zijn immense spirituele nalatenschap.
Dat geestelijk testament omvat meer dan 7000 lezingen. Ze zijn grofweg onder te brengen in vier compartimenten. In de zondagochtendvoordrachten (om vijf uur) onderhoudt Deunov (1864-1944), ook wel Beinsa Doumo genoemd, zijn leerlingen en toehoorders over de “nieuwe hemel”, op de zondagmiddag behandelt hij, ook om vijf uur, de “nieuwe aarde”. Op woensdag om vijf uur ’s avonds focust hij op de “levende krachten van de natuur en de kosmos” en vrijdags vijf uur staat de “nieuwe mens” centraal.
Liefde, wijsheid en waarheid
“Heb de volmaakte weg van de waarheid en van het leven lief,
gebruik het Goede als fundament voor uw huis,
de Rechtvaardigheid als maatstaf,
de Liefde als sieraad,
de Wijsheid als omhulling,
en de Waarheid als lamp
en ik zal me aan jou openbaren.
In de vervulling van Gods wil ligt de kracht van de menselijke ziel.”
Dit citaat beschrijft het fundament waarop Deunov zijn “nieuwe leer” bouwt. Die kent drie basisprincipes. Allereerst de liefde die het ware leven brengt, vervolgens de wijsheid die licht en het ware weten genereert, en tenslotte de waarheid die de onbegrensde en volle vrijheid brengt. Maar van die drie blijft de liefde het steeds terugkerende Leitmotiv: “Mijn leer gaat over de levende natuur, over de mensen en over de intellectuele verworvenheden van deze wereld, maar vooral over God, want het is een leer van de liefde.” Niet voor niets staat er op het fonteintje in de rozentuin met grote cyrillische letters: “GOD IS LIEFDE”.
Openbloeien van de mensenziel
Voor Deunov staat de mensheid in spiritueel opzicht voor een kentering der tijden. Tot nu toe is de menselijke ziel nog niet veel verder ontwikkeld dan “een knop”. Maar in het voorliggende nieuwe tijdperk gaat deze knop zich openen. Dat is een van de grootste gebeurtenissen in het Al en wordt het “open bloeien van de mensenziel” genoemd. “Jullie zijn zielen, die eens in de Geest Gods ontvangen zijn, en nu hebben jullie de mogelijkheid, om te bloeien en vrucht te dragen. Dat zal God behagen. Deze gedachte zal een bodem onder jullie bestaan leggen, zodat jullie de zin van het leven gaan begrijpen en altijd de Ene Weg zullen vinden.”
Op dit pad bevinden zich echter voetangels en klemmen, kan ook Deunov niet ontkennen. De mens immers heeft permanent af te rekenen met zijn gespletenheid, met zijn tweevoudige natuur: stof en geest. Dat stoffelijke element is “verpakt” in de “Ik – persoonlijkheid”. Die kenmerkt zich door steeds tegengestelde eigenschappen als vreugd en droefheid, liefde en haat, nijd en toewijding. Als de mens met zijn persoonlijkheid naar buiten treedt bevindt hij zich op de “laagste tree” van zijn leven.
De oorsprong van die persoonlijkheid ligt in het bewustzijn van de mens, de moeder van de persoonlijkheid. Het “Ik” is de vader van de persoonlijkheid. Zo gezien vormen het bewustzijn – het lagere zelf – en het Ik, het hogere zelf, het paar waaruit de persoonlijkheid is voortgekomen. Boven dit paar staat de goddelijke Monade, boven de monade de goddelijke ziel en boven de goddelijke ziel staat de goddelijke geest.
Voorbereidingsklasje
“Het leven van de persoonlijkheid is in feite maar het voorbereidingsklasje van de grote levensschool,” stelt Deunov. “De persoonlijkheid in de mens vertegenwoordigt het leven uit het vlees en het goddelijke in hem het leven van de geest. Als nu de geest de eerste plaats van de mens krijgt, dan moet de persoonlijkheid genoegen nemen met een lagere plek. Daar waar de geest leeft, sterft het vlees. Waar het vlees leeft, daar sterft de geest. Waarom? Hun voeding is niet dezelfde. De geest kan zijn leven niet in goede banen leiden met de voeding van de persoonlijkheid – hij leeft zijn eigen leven.”
Waarom toch kan de persoonlijkheid niet in harmonie met de geest leven, is Deunov vaak vertwijfeld voor de voeten geworpen. “Dat komt omdat die twee van plaats zijn gewisseld. Maar eens, als alles op zijn plaats valt, zullen persoonlijkheid en geest in harmonie en in eendracht met elkaar zijn. De persoonlijkheid zal eens door het ontwakende goddelijke element in hem gaan beseffen dat ze niet voor zich zelf leeft en dat zij het heft uit handen dient te geven aan de onsterfelijke ziel als drager van reinheid, heiligheid, broederschap, harmonie en vrede.”
Gandhi
Peter Deunov wordt vaak gezien als een erfgenaam van de diep gewortelde spirituele traditie die met de Orphische mysterën van de Thraciërs in Oost–Europa is begonnen en door de bogomielen krachtig is voortgezet. Met zijn liefdeboodschap bereisde hij de hele wereld. Zo had hij in India ook Gandhi onder zijn leerlingen. In eigen land kreeg hij tienduizenden volgelingen die zich verenigden in de Witte Broederschap. Door de autoriteiten werd hij geducht maar ook gerespecteerd. Dat laatste bleek in de Tweede Wereldoorlog toen hij heimelijk werd geconsulteerd over de mogelijke Jodenvervolging in zijn land. Deunovs natuurlijke gezag bleek zo groot dat zijn liefdeboodschap de doorslag gaf: er is niet een Jood vervolgd in Bulgarije!
Na de omwenteling van 1989 heeft Deunov een ereplaats gekregen in het collectieve geheugen van de Bulgaren. Dat bleek onder meer bij de verkiezing van de “grootste Bulgaar uit de geschiedenis”. Na de Bulgaarse onafhankelijkheidsstrijder en nationale held Vasil Levski (1837-1873) eindigde wijsheidsmeester Peter Deunov als tweede.
Literatuur:
Beinsa Duno – Peter Danov, The Beauty of Life, collection of lectures, Sofia 2005
Peter Deunov, The high Ideal, lecture of the General Occult Class held by the Master Beinsa Douno on September 11, 1923 in Sofia, Sofia 2003
The Master Peter Deunov – Beinsa Douno, The mindful Heart, collection of lectures, Sofia 2003
Beinsa Douna (The Master Peter Dounov), The Salt, Sunday lectures, 1917 – 1919, Power and Life series, vol. III, Sofia 2003
