Eén selfie is niet genoeg, er worden er minstens tien gemaakt, in diverse poses. Het meisje ziet er schitterend uit, als een plaatje, perfect. Eerst heeft ze nog even haar make-up gecheckt, een beetje mascara erbij, lippen nog wat bijgewerkt. Haar kleren zien eruit alsof ze rechtstreeks uit de ateliers van Gucci komen. Misschien heeft ze ze wel zelf ontworpen en gemaakt. Zo kan ze gezien worden, deze foto gaat meteen op haar Instagram-account.
Er is iets vreemds met mode en make-up. Goed, het is belangrijk om erbij te horen en gezien te worden, die behoefte is menselijk. Door de geschiedenis van de mensheid heen zien we dat er in elke cultuurperiode aandacht was en is voor het uiterlijk, zowel bij mannen als bij vrouwen. Door de confectie-industrie werd betaalbare kleding bereikbaar voor steeds grotere groepen mensen. Ook de cosmetische industrie zorgde in toenemende mate voor betaalbare producten. Film en televisie leverden idolen waaraan vooral jonge mensen zich konden spiegelen en er kwamen glossy modebladen, waarvan de verkoop snel steeg.
Gevolg is vaak dat jonge meisjes zich dermate onzeker voelen over zichzelf, dat de juiste kleding en een perfect ‘opgeverfd’ gezicht van levensbelang worden. Ze zullen nóóit ‘naakt’ (=onopgemaakt) de straat opgaan, of zich voor de telefooncamera aan vriendinnen vertonen. Alleen een goed uiterlijk geeft zelfvertrouwen. Denk aan films waarin een meisje al haar kleren uit de kast rukt en vervolgens in wanhoop uitroept: ik heb niets om aan te trekken! Onzekerheid.
Mode is afkomstig uit het Latijn, van het woord ‘modus’, dat manier betekent, maar ook maatstaf, en maat houden. Als je kijkt naar de enorme verspilling van kleding en van grondstoffen daarvoor, kun je niet zeggen dat we maat weten te houden. Maar mode dient ook om op te vallen. In de ‘protest’-jaren zestig van de vorige eeuw gingen sociaaldenkende jongeren massaal denim dragen omdat dat de kleding van de fabrieksarbeiders was, om zich met deze unieke leefwijze af te zetten tegen dracht en gedragingen van de oudere generaties. Dat leidde uiteindelijk tot een nieuwe uniformiteit, zonder enige uniciteit: de spijkerbroek is het meest gedragen kledingstuk. Kunnen we hierin misschien een aanwijzing zien dat we ondanks alle nagestreefde uniciteit toch allemaal behoren tot een en dezelfde groep, namelijk die van het erbij willen horen.
Als mode gebruikt wordt om op te vallen, speelt de ijdelheid een dominante rol. IJdel, denk aan het Engelse idle, betekent in het Middelnederlands leeg, nietig. Maar… heeft die lege buitenkant ook een binnenkant?
Misschien kunnen we dit ‘idle’ als een aanwijzing zien: zolang we alleen op ons uiterlijk gericht zijn, zijn we werkelijk leeg, nietig en onbetekenend. Totdat we het betrekkelijke van ons uiterlijk durven erkennen en ons omwenden naar ons innerlijk. Dan kan de onzekerheid plaatsmaken voor een innerlijke zekerheid dat we inderdaad als mens uniek zijn, een unieke opdracht hebben. Dan kunnen we ontdekken dat we zijn geschapen om in geaccepteerde, bewust verwerkelijkte leegheid, in de stilte van ons hart, als een klankvat te gaan dienen voor een kracht die ons bewustzijn amper kan bevatten. Dan worden we vervuld door de universele liefdekracht, die al zo lang op onze medewerking wacht. En het maakt dan helemaal niet meer uit hoe je eruitziet, want die nieuwe kracht werkt in alle opzichten zonder aanzien des persoons, om ons uiteindelijk te omkleden met een werkelijk nieuw gewaad. Het gewaad der onvergankelijkheid.
